چارچوب انگیزش مبتنی بر مفاهیم قرآنی: به سوی توسعه یک دیدگاه اسلامی

دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

مقاله 2، دوره 10، شماره 37 - شماره پیاپی 1، خرداد 1398، صفحه 15-44   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جعفر ترک زاده^{* 1}؛ مهدی محمدی²؛ علی محمد ساجدی²؛ عبدالحمید اسماعیلی³

¹دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز

²دانشیار دانشگاه شیراز

³دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت: 19 دی 1395،  تاریخ بازنگری: 11 شهریور 1396،  تاریخ پذیرش: 15 اسفند 1397 

چکیده

از جمله مولفه های اساسی که جایگاه مهمی در رفتار فردی به عنوان آغازگر، استمرار بخش و جهت دهنده آن دارد، انگیزش است. با توجه به غنای تعالیم اسلامی در زمینه جهت دهی و تحریک رفتار در سطوح فردی و اجتماعی و تجربه عمومی موفق آن در شکل دهی و تولید رفتارهای مورد نظر و از سوی دیگر ضرورت های ایجابی و سلبی و اتکا به تعالیم دینی در تولید علوم بومی انسانی و کاربست علم در عمل، پرداختن به انگیزش به عنوان شاخص ترین جهت دهنده رفتار، با رویکردی دینی، اهمیتی دو چندان می یابد. این پژوهش با هدف توسعه چارچوبی برای انگیزش مبتنی بر قرآن کریم و از طریق روش فرایند چرخه ای تحلیل انجام شد. این روش مشتمل بر چهار مرحله گردآوری داده‌ها و اطلاعات، تقلیل داده ها، سازماندهی و تفسیر می‌باشد که امکان تحلیل داده‌های کیفی پراکنده و پر بعد را فراهم می‌کند. جامعه آماری (قلمرو) این پژوهش کلیه آیات قرآن کریم می‌باشد که پیام های انگیزشی موجود در آیات مورد کاوش قرار گرفته است. همچنین با توجه به ماهیت کیفی پژوهش، از کاربرگ‌های محقق‌ساخته مبتنی بر روش کیفی فرآیند چرخه ای تحلیل به عنوان ابزار، استفاده شده است. یافته های حاصل در مرحله اول در قالب پیام انگیزشی گرد آوری شد که در نهایت در یک طبقه بندی و در سه حوزه جهت گیری، اصول و روش انگیزش در قالب مفهوم طبقه بندی گردید. با توجه به نتایج پژوهش امید است هم زمینه‌ی توسعه‌ی مفاهیم سازمانی به ویژه مفهوم انگیزش با رویکردی اسلامی در کشور فراهم آید و هم مدیران بتوانند با انگیزش موثرتر سرمایه انسانی سازمان خود سطح و کیفیت رفتار و عملکرد آنان را بهبود بخشند و از این مسیر سازمان های خود را به سمت بهره وری و تعالی بیشتر در زمینه های عملکردی و فرهنگی متناسب با فرهنگ بومی و اسلامی سوق دهند.

کلیدواژه‌ها

انگیزش؛ دیدگاه اسلامی؛ مفاهیم قرآنی؛ فرآیند چرخه‌ای تحلیل؛ رفتار سازمانی

عنوان مقاله [English]

A Motivational Framework based on Holey Quran Concepts: Towards Developing an Islamic Perspective

نویسندگان [English]

j t¹؛ m m²؛ a e³؛

¹دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز

²دانشیار دانشگاه شیراز

³دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز

چکیده [English]

Motivation is one of the fundamental components that as an initiator and a director has a vital position in individual behavior. Paying attention to motivation as the most driving forces of behavior, with religious perspective has become so much important on account of the richness of Islamic teachings in directing and evoking individual and social behavior, its general successful experience in formulating and producing expecting behavior, and finally the necessity of being depended on religious teachings in producing local human sciences and application of science in action. The aim of this study was to develop a motivational framework based on holey Quran by using cyclical process of analysis method. This method including four steps: data collection and analysis, data reduction, organizing and interpretation. These steps provide the possibility of analyzing scatter and multi-dimensional qualitative data. Research population including all verses of holy Quran with motivational message. Furthermore, due to the nature of qualitative research, the researcher-made worksheets based on qualitative method of cyclical process of analysis was used as an instrument. The findings of the first phase were collected in the form of motivational messages and finally classified in scopes including: orientation, principles and methods of motivation. According to the results, it is hoped that the context of organizational concepts development especially motivational concept with Islamic approach being provided in our country and on the other hand, managers be able to increase human capital motivation to improve level and quality of their behavior and performance. Besides through this way they lead their organization to more efficiency and excellence in functional and cultural contexts fit for local and Islamic culture.

کلیدواژه‌ها [English]

Motivation, Islamic perspective, holey Quran concepts, cyclical process of analysis, organizational behavior

مراجع

• Abdulcalder, A. (2015). A Synthesized Model Of Faculty Motivation In Saudi Arabia’s Higher Education Sector. In Teaching And Learning In Saudi Arabia, Pp. 129-143.
• Ahmadinia Alashty, Siamak, Mohammadi, Abolfazl; Bazargani, Mohammad; Eskandari, Mojtaba (2014). human Motivational Pattern  In The Organization. (in view Of The Holy Qur'an). Islamic Management Scientific Research. Second Issue. Pp: 36-11.
• Amaliah, I., Aspiranti, T., & Purnamasari, P. (2015). The Impact Of The Values Of Islamic Religiosity To Islamic Job Satisfaction In Tasikmalaya West Java, Indonesia, Industrial Centre. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 211, pp 984-991.‏
• Bakhshi, Ali Akbar (2008). The Basics Of Motivation In Islam. Proceedings Of The First Islamic Management Conference.
• Berry, E. L. (2011). Principals And Teachers: Using Cooperative Strategies To Management Motivation, Pennsylvania.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions (2ned) Thousand Oaks, CA: Sags.
• Edir, D. (2006). “Organizational Motivation And Effectiveness: A Comparative Analysis”, Educational Administration Quarterly, Vol.3, PP: 260-279.
• Francko, H. J. (Ed) (2004). School Motivation: Measuring, Improving, And Sustaining Healthy Learning Environments. London: Falmer Press.
• Griffin, S., mourheed,R. (2009). Some dare call it motivation. In S. R. Clegg & C. Hardy & W. R. Nord (Eds.), Handbook of organization studies, London: Sage, 622-641.
• Holy Qur'an, Translated By Naser Makarem Shirazi (2001). Tehran: Darul-Quran Karim Publications Office Of Studies In Islamic History And Education
• Hossain, K. A. (2015). Essential Tips And Tactics Of Motivation. Journal Of Management, Social Science And Humanities, 1.pp 1-7.‏
• Hoy, W. & Miskel, C. G. (2013). Educational Administration, Theory, Research, And Practice.Newyork.Mcgraw. Hill.
• Hultman, K. And Geller Man, B. (2002). Balancing Individual And Organizational Values, San Francisco: Jossey –Bass/Pfeifer.
• Kanfer, R.;Chen, G. & Pritchard, R. D. (2008). Work motivation: Forging new perspectives and directions in the post-millennium.In R. Kanfer, G. Chen, & R. D. Pritchard (Eds.), Work motivation: Past, present, and future.  New York: Taylor & Francis.
• Lincoln, Y., & Guba, E. (1985) Naturalistic inquiry. Newbury Park, CA: Sage Publications
• Lindner, B. J. (2007). "Organiation Environment Instruments: Development, Validity, And Applications",Organization Environments Research, Vol. 1, PP: 7-33.
• Lotfipour, S., Rangriz, H., & Sadeghi, M. (2015). A Comparative Study Of Management In Islam And The West In The Area Of Management Process, A Case Study Of Academic And Seminary Experts In Kermanshah.‏
• Majid, M. A., Shaharuddin, S. A., Usman, A. H., & Sungit, F. (2016). Human Motivational Behavior: From West And Islamic Perspective. Mediterranean Journal Of Social Sciences, 7(3 S1), 106.‏
• Makarem Shirazi, Nasser (2013). Management And Command In Islam, Fourteenth Edition, Qom: Young Generation.
• Marzooghi, Rahmatullah (2013). Foundations And Principles Of Education With Regard To The Contemporary Developments, Shiraz, Publisher: Takht-E Jamshid.
• Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2009). Ethics In The Qur'an, Second Edition, Qom, Imam Khomeini Research Institute (RA).
• Miner, J. B. (2015). Organizational Behavior 1: Essential Theories Of Motivation And Leadership. Routledge.
• Misbah Yazdi, Mohammad (2008). Motivational Practices And Training Of Mujahedin. Islam . Educational Research, Vol. 4, No. 2, Pp. 132-150.
• Moghadasi, Alireza (2007). Organizational Plans for Employee Motivation; Tadbir. 18(180).
• Nabavi, Mohammad Hassan (2002). Islamic Management, Tehran: Bostan Qom Publications.
• Nas, Z. (2013). The Mediating Role Of Intrinsic Motivation Between Islamic Work Ethics And Employee Job Satisfaction. Journal Of Business Studies Quarterly, 5(1), 93.‏
• Omar K Bhatti , Uzma S Aslam , Arif Hassan , Mohamed Sulaiman , (2016) "Employee Motivation An Islamic Perspective", Humanomics, Vol. 32 Iss: 1, Pp.33 – 47.DOI: Http://Dx.Doi.Org/10.1108/H-10-2015-0066
• Peters, R. S. (2015). The Concept Of Motivation. Routledge.‏
• Rezaian, Ali (2002). Principles Of Management, Tehran: Samt.
• Robbin, S. P.(2001). Organizational Behavior, 9^th Ed. New Delhi: Prentice Hall of India.
• Robbins, Stefan And Timothy Judge (2009), Organizational Behavior, Translated By Mehdi Zare, 13th Ed., Tehran: Nass.
• Sabaghian Ali (2007). Effectiveness And Effectiveness Examining Relying On Motivational Factors From Islam's Viewpoint, Insight, vol, 10, No. 28. 29, Pp. 93-77.
• Sarantakos, Sotirios (1998). Social Research, 2nd Ed, Hampshier & London, Mac Millan Press Ltd
• Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., & Osborn, R. N. (2011). Organizational behavior (11th ed.). New York, NY: WileyHakim, A. (2012). The Implementation Of Islamic Leadership And Islamic Organizational Culture And Its Influence On Islamic Working Motivation And Islamic Performance PT Bank Mu. Asia Pacific Management Review, 17(1) ,pp 77-90.‏
• Sidat, Seyyed Ali; Mokhtarpour, Marzieh (2006). Investigating The Characteristics Of Managers And The Most Important Implementation Strategies In Motivating And Efficient Employees In Terms Of Imam Ali (AS), Journal Of The Faculty Of Humanities. University Of Isfahan, 14 (60), Pp. 75-89.
• Tappeh, M. B. B. T., & Ghorbaninia, M. (2015). Motivation And Entrepreneurship From The Perspective Of Islamic Values. Jurnal UMP Social Sciences And Technology Management Vol, 3(1).‏
• Torkzadeh Jafar, Mohammadi Mehdi, Bazrafshan Moghaddam ,Mojtaba (2010). The Study Of Relationship Between College Students’ Individual And Academic Characteristics And Their Manifest Needs And Hope To Meet Them. Education Journal, No. 3, P. 215-238.
• Torkzadeh, Ja'far (2010). Identifying And Analyzing The Challenges Of Islamic Management Development, A Systemic Model, Yas Strategy, No. 19, Pp. 147-131.
• Torkzadeh, Jafar( 2010). Research Method of Cycle Process, A method for collecting, analyzing and deducing from the quantitative qualitative data In the direction of the development of knowledge of Islamic managementHuman Sciences, 15 (61), Pp. 123-143
• Torkzadeh, Jafar, Zeinali, Fatemeh (2012). A Comparative Investigation Into The Western And Islamic Approaches To Motivation: Towards Developing The Indigenous Knowledge, Islam And Management, No. 2, Pp. 7-30.