تحلیل انتقال قیمت در بازار زعفران خراسان

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 2، دوره 11، شماره 42، تیر 1398، صفحه 15-38   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جواد غیاثی^{* 1}؛ محمدطاهر احمدی شادمهری²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.

²دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد.

تاریخ دریافت: 13 بهمن 1394،  تاریخ بازنگری: 23 فروردین 1398،  تاریخ پذیرش: 11 تیر 1398 

چکیده

سنجش میزان کارایی بازار در انتقال اطلاعات از تولیدکننده به مصرف کننده و بالعکس از نظر سیاستی و رفاهی حائز اهمیت است. آزمون انتقال عمودی قیمت جهت پاسخ به این سوال مهم در بازار محصولات کشاورزی رایج است که "آیا افزایش (کاهش) قیمت مصرف کننده (تولیدکننده) باعث افزایش(کاهش) قیمت تولیدکننده (مصرف کننده) می شود؟" در این مطالعه نحوه انتقال عمودی قیمت در بازار زعفران ایران، با استفاده از داده های ماهانه در دوره ی زمانی فروردین 1379تا اردیبهشت 1393 بررسی شده است. روش هم انباشتگی یوهانسون و روش علیت گرنجری برای بررسی رابطه ی بلند مدت بین دو سری زمانی قیمت تولیدکننده و قیمت مصرف کننده و جهت علیت و از مدل تصحیح خطا نیز برای بررسی تحلیل نحوه انتقال قیمت استفاده شد. نتایج نشان دهنده رابطه بلندمدت، علیت دوطرفه و تقارن انتقال قیمت در بازار زعفران ایران است. در نهایت ، توصیه می شود با گسترش معاملات زعفران در بورس کالا، زمینه برای کشف قیمت و ایجاد شفافیت در بازار بین استانی و همچنین بین المللی فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها

زعفران؛ انتقال قیمت؛ مدل تصحیح خطا

عنوان مقاله [English]

Analysis of Price Transmission in Khorasan's Saffron Market

نویسندگان [English]

JAVAD GHIYASI¹؛ m a²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.

²دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده [English]

Competetiveness measurement of markets is an important issue in economic analysis due to welfare and policy purposes. Specially,in agriculture products, there is important problems that vertical Price Transmission test can solve. " do producer/consumer price changes transmit to consumer/producer market? do price changes control with marketing agent for more profits?" In this servey using monthly data from march 2000 to april 2014, Asymmetry Price Transmission in iran's saffron market is evaluate. johansen cointegration test and granger causality is employed to longrun relation behavior and error correction model to price transmission behavior analysis. Results show bilateral longrun relation between consumer price index and producer price. also results show a symmetric price transmission in short and longrun periods. Finally due to symmetric price transmission, suggested to develope saffron bargains in goods bourse to beter market performance, specially for price transparency in interprovince and international retail markets.

کلیدواژه‌ها [English]

Saffron, price transmission, error correction model

مراجع

- احمدی شادمهری، م.ط. و محمد احمدی، م. (1389). انتقال نامتقارن قیمت در بازار شیر ایران. اقتصاد مقداری. شماره 26: 133-156

- اسنودان، ب. و هوارد آر وین.(1392). اقتصاد کلان جدید(منشا، سیر تحول و وضعیت فعلی). ترجمه منصور خلیلی عراقی و علی سوری. تهران،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها.

- اشرفی، م. صدرالاشرافی، م. و کرباسی. ع.ر.(1384). بررسی حاشیه بازاریابی انگور و کشمش در ایران. پژوهشنامه بازرگانی. تابستان 1384، دوره9، شماره  35، 213-237.

- امیری، ه. بوستانی، ر. و رنجبرکی، ع. (1386). تحلیل رقابت پذیری زنجیره عرضه زعفران ایران، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.

- تازیکی، ر. (1387). مطالعه شناختی خوشه صنعتی زعفران. سازمان صنایع کوچک و شهرک­های صنعتی ایران.

- ترکمانی، ج. (1379). تحلیل اقتصادی تولید، کارایی فنی و بازاریابی زعفران ایران. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. پاییز 79: 29-44.

- حسینی، ص. و افسانه نیکوکار، ا. (1385). انتقال نامتقارن قیمت و اثر آن بر حاشیه بازار در صنعت گوشت مرغ ایران. علوم کشاورزی ایران. دوره  2-37،  شماره  یک (ویژه اقتصاد و توسعه کشاورزی)، 1-9.

- حسینی، ص. نیکوکار، ا. و دوراندیش، ا. (1389). تحلیل ساختار بازار و اثر انتقال قیمت بر حاشیه بازاریابی در صنعت گوشت گاو ایران. مجله پژوهشات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره2، شماره 2، 147-157.

- حسینی، ص. و محمد قهرمان­زاده، م. (1385). تعدیل نامتقارن و انتقال قیمت در بازار گوشت قرمز ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 53، بهار 85:1-22.

- حیدری کمال­آبادی و شاهنوشی، ن. (1391). انتقال قیمت نهاده­های وارداتی بخش طیور از بازارهای جهانی به بازارهای داخلی مطالعه موردی کنجاله سویا و پودر ماهی. اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 79: 135-154

- سامتی، م. خانزادی، آ. و یزدانی، م. (1389). بررسی فرضیه وجود اثرات نامتقارن شوک­های نرخ ارز بر سطح تولید و قیمت. پول و اقتصاد. تابستان 89:35-57.

- شهیکی­تاش، م.ن. و محمد عمرانی، م. (1392). انتقال قیمت میان بازار داخلی و صادراتی محصولات کشاورزی منتخب و آثار رفاهی ناشی از انتقال نامتقارن. اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 85: 177-211.

- صبوربیلندی، م. و ودیعی، ع.ر. (۱۳۸۶). بررسی اقتصادی زعفران وتاثیر آن بر درآمدکشاورزان. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.

- فرج­زاده، ر. و عبدالکریم اسماعیلی، ع. (1389). تحلیل انتقال قیمت در بازار جهانی پسته. اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 71: 69-98.

- محدث، ف. (1387). بررسی ارتباط متقابل شاخص­های قیمت عمده­فروشی، تولیدکننده و مصرف­کننده. روند، بهار و تابستان 87:81-112.

- محمدرضازاده بزاز، ن. و دانشور،م. و شاهنوشی، ن. و دوراندیش، آ. و نیکوکار، آ. (1392). بررسی الگوی انتقال مکانی قیمت زعفران در استان­های ایران. پژوهشات اقتصاد کشاورزی. تابستان 92: 187-205.

محمودی، هاشم و سمیرا افراسیابی. (1393). تحلیل انتقال قیمت در بازار زعفران مورد مطالعه: استان­های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی. نشریه زراعت و فناوری زعفران. پاییز 1393: 155-164.

مقدسی، رضا و مرضیه اسدزاده و مهدی کاظم­نژاد. (1390). مطالعه حاشیه بازاریابی گوجه­فرنگی در استان خوزستان (مطالعه موردی: شهرستان­های دزفول و شوشتر). پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال چهارم، شماره2، تابستان 1390، 43-54.

مهدی­پور، اسماعیل، مهریار صدرالاشرافی و علیرضا کرباسی. (1384). بررسی بازاریابی محصول سیب­زمینی در ایران. علوم کشاورزی. سال یازدهم، شماره3، 121-131.

مرکز آمار ایران. (1393). قیمت فروش محصولات و هزینه خدمات کشاورزی در مناطق روستایی کشور در سال 1393.

Refrences

- Capps, J.R. & Sherwell, P. (2005). Spatial Asymmetry in Farm_Retail Price Transmission Associated with Fluid Milk Products. Selected Paper Prepared For Presentation At The American Agricultural Economics Association Annual Meeting. Providence, Rhod Islnad.

- Cramon-Taubadel, S. (1998). Estimating asymmetric Price Transmission with the Error Correction Representation: An Application to the German Pork Market. European Review of Agricultural Economics 25:1-18.

- Cramon-Taubadel, S. & Loy, J.-P. (1996). Price Asymmetry in the international Wheat Market: Comment. Canadian Journal of Agricultural Economics44:311-317.

- Cramon-Taubadel, S. & Fahlbusch, S. (1994). Identifying asymmetric price transmission with error correction models. Poster Session EAAE European Seminar in Reading.

- Cunha, C.A. da & A.E. Wander.(2014). Asymmetry in farm-to-retail dry bean price transmission in São Paulo, Brazil, Journal on Chain and Network Science, 14(1): 31-41

- Granger, C.W.J. & Lee, T.H. (1989). Investigation of Production, Sales and Inventory Relationships using Multicointegration and non-symmetric Error Correction Models.  Journal of Applied Econometrics 4:135-159.

Granger, C. W. J. & Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics 2:111-120.

- Houck, J.P. (1977). An Approach to specifying and estimating nonreversible Functions. American Journal of Agricultural Economics. 59:570-572.

- Kinnucan, H.W., & Foker, O.D. (1987). Asymmetry in Farm-retail price Transmission for major dairy products. American Journal of Agricultural Economics, 69, 285-292.

- Meyer, J. & Von Cramon-Taubadel, S. (2004). Asymmetric Price Transmission: A Survey. Journal of Agricultural Economics, Volume 55, Number 3, November 2004, Pages 581-611.

- Peltzman, S. (2000). prices rise faster than fall. the journal of political economy. Vol.108, No.3 (Jun., 2000), pp.466-502.

- Ward, R.W. (1982). Asymmetry in Retail, Wholesale and Shipping Point Pricing for fresh Vegetables. American Journal of Agricultural Economics 62:205-212

-Wolffram, R. (1971). Positivistic Measures of aggregate Supply Elasticities: Some new Approaches - some critical Notes. American Journal of Agricultural Economics 53:356-359.