مدل‌سازی عوامل مؤثر بر نوسانات قیمت در زنجیره تامین گوشت مرغ: رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 11، دوره 11، شماره 42، تیر 1398، صفحه 237-262   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جعفر حیدری^{* 1}؛ رحمان زارعیان مزرعه خسرو²؛ الهام حیدری³؛ بیتا هزارخانی²؛ رویا کریمی²

¹دانشیار مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران

²کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران.

³کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه قم.

تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1395،  تاریخ بازنگری: 16 مهر 1397،  تاریخ پذیرش: 11 تیر 1398 

چکیده

گوشت مرغ به عنوان یکی از کالاهای اساسی شناخته شده و محصولی پرمصرف در سبد خانوارهای ایرانی محسوب میشود. بررسی نتایج تحقیقات صورت گرفته در خصوص تجزیه و تحلیل قیمت گوشت مرغ نشان می‌دهد مدل‌های ارائه شده در این مطالعات بر اساس متغیرهای مستقل به پیش‌بینی و تعیین قیمت مرغ پرداخته‌ و بازخوردهای موجود در شکل‌گیری نوسان در قیمت را نادیده گرفته‌اند. در این مقاله با استفاده از ابزار پویایی‌شناسی سیستم‌ها به شناسایی ساختار بازار مرغ و سازوکار ایجاد نوسان در قیمت این کالا پرداخته شده است. در مدل ارایه شده برهم‌کنش بازخوردهای اثرگذاری تقاضا ، عرضه داخلی ، واردات و هزینه‌های تولید مدلسازی شده است. نتایج نشان می‌دهد که اصلی‌ترین نوسان مربوط به نزدیک شدن به عید نوروز است که قیمت افزایش قابل ‌توجهی پیدا می‌کند. همچنین بر اساس یافته‌های این مطالعه افزایش واردات تاثیر چندانی بر روی متعادل کردن قیمت در بلندمدت نخواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

زنجیره تامین گوشت مرغ؛ نوسانات قیمت مرغ؛ کالای اساسی؛ پویایی‌شناسی سیستم‌ها؛ پیش بینی قیمت

عنوان مقاله [English]

Modeling the Price Flactuations in the Supply Chain of Poultry Meat: A System Dynamics approach

نویسندگان [English]

Jafar Heydari¹؛ Rahman Zareayan M. K.²؛ Elham Heydari³؛ Bita Hezarkhani²؛ Roya Karimi²

¹دانشیار مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران

²کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران.

³کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه قم.

چکیده [English]

Poultry Meat is known as a basic commodity widely used by Iranian people. Investigating previous researches regarding analysis of poultry-meat prices, it is obtained that the presented models only predict and determine the prices based on independent variables and they had ignored the existing feedbacks affecting the price fluctuations. Previous researches are only able to predict the general trend with annual time units, while the most important factors that cause the fluctuations are the basic feedbacks especially supply and demand feedbacks. Furthermore, short term fluctuations such as monthly intervals are very important which are ignored. In this paper, by applying system dynamic methodology, the structure of poultry market and fluctuations mechanism in the prices are identified. In the presented model, the interaction between feedbacks of demand, domestic supply, import and production costs are considered. The results indicate that the main fluctuation is related to the approach to Nowruz holidays, which is Caused a significant price increase. According to the findings of the study, the increase in imports does not have much effect on pricing.

کلیدواژه‌ها [English]

Supply Chain of Poultry Meat, Poultry Price Fluctuations, Basic Commodity, System Dynamics, Price Prediction

مراجع

- آذربایجانی، ک. طیبی، س. ک. و بیاری، ل. (1388). ره‌یافت شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و روش‌های هم جمعی (ARDL و جوهانسون جوسیلیوس) در پیش‌بینی تقاضای گوشت مرغ در ایران. مجله اقتصاد کشاورزی. جلد3. شماره2. 99-124.

- آماده، ح. (1386. تحلیل تغییرات قیمتی گوشت مرغ با کاربرد الگوی ARDL: مطالعه موردی استان تهران. پژوهشنامه اقتصادی. سال 10. شماره 2. 295-395.

- پایگاه خبری تحلیلی پول نیوز (1390)، کد خبر: 40041. http://www.poolnews.ir

- پیش بهار، ا. اسداله پور، ف. فردوسی، ر. (1394). بررسی اثرات شوک های قیمتی نهاده ها بر قیمت گوشت مرغ: رویکرد غیرخطی مارکوف-سویچینگ. پژوهشهای علوم دامی (دانش کشاورزی). شماره 1. 79-94   

- جزقانی، ف. مقدسی، ر. یزدانی، س. محمدی نژاد، ا. (1394). الگوی انتقال قیمت مکانی گوشت مرغ ایران و مهمترین شریک تجاری. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌ها اقتصاد کشاورزی. شماره 7(28), 99-112.‎

- حسینی، س. ص. سلامی، ح. و نیکوکار، ا. (1386). الگوی انتقال قیمت در ساختار بازار گوشت مرغ ایران. مجله اقتصاد و کشاورزی. جلد2. شماره1. 1-21.

- حسینی، س. ع. کوچک زاده ملاری، م. سیدآبادی، ح. (1394). تعیین سهم عوامل هزینه ای موثر بر قیمت تمام شده هر کیلوگرم مرغ گوشتی با روش تصمیم گیری چندشاخصه در استان تهران.‎ تولیدات دامی (مجله کشاورزی پردیس ابوریحان) . شماره 1. 51-58

- حسینی، م. و پرمه، ز. (1388). ارزیابی انحصار. رقابت و تمرکز در بازار گوشت مرغ و تخم‌مرغ در ایران. مجله دانش و توسعه (علمی- پژوهشی) سال17. شماره 30. صفحه‌های 188-214.

- خبرگزاری ایرنا (1393). کد خبر: 81352941. http://www.irna.ir/

- خبرگزاری ایسنا (1395). کد خبر: 95010500817. http://www.isna.ir

- خبرگزاری ایلنا (1394). کد خبر: 270845. http://www.ilna.ir

- رحمانی. ر. و اسماعیلی. ع. (1389). تحلیل انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ در استان فارس. پژوهشات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران). جلد 41-2. شماره 3. 275-276.

- رحمانی، ز. و قادرزاده، ح. (1392). برآورد تابع هزینه‌ی مرغداری های گوشتی در شهرستان سنندج. مجله پژوهشات اقتصاد کشاورزی. جلد6. شماره1. 67-80.

- سلامی، ح. تهامی پور، م. (1391). بررسی تغییرات ترجیحات مصرف کنندگان برای گوشت قرمز و گوشت مرغ در ایران (کاربرد آزمون ناپارامتریک). پژوهش‌ها اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. شماره  43(2), 157-164.‎

- سلامی، ح. جهانگرد، ح. (1393). تحلیل رفتار کوتاه مدت و بلندمدت مصرفی گوشت مرغ در ایران، رویکرد تکنیک های سری زمانی. پژوهش‌ها اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران). شماره 4.  545-553.‎

- شبکه خبری و اطلاع رسانی اینترنتی صنعت مرغداری و دامپروری. آی تی پی نیوز، موسسه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات صنعت مرغداری و دامپروری (1386)، کد خبر: 334.   www.itpnews.com

- عزیزی، ج. (1386). تحلیل تابع عرضه انواع گوشت در ایران با استفاده از از مدل بازار چندگانه. فصلنامه پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان. شماره76. 9-19.

- فیض آبادی، ی. تقی پور، م. (1393). محاسبه شاخص تمرکز و بررسی اثر آن بر حاشیه بازار در صنعت کشتار گوشت مرغ استان مازندران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. شماره 71. 161-179.

- قریشی ابهری، س. (1386). پیش‌بینی عرضه و تقاضای انواع گوشت در ایران. مجله توسعه و بهره‌وری. سال2. شماره 3و4. 25-34.

- قهرمان زاده، م. رشید قلم، م. (1394). تدوین الگوی پیش‌بینی قیمت فصلی انواع گوشت در ایران: کاربرد مدل خودتوضیحی دوره‌ای (PAR). پژوهش‌ها اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران.شماره 46(3), 469-480.‎

- قهرمان زاده، م. عارف عشقی، ط. (1392). الگوسازی نوسانات نامتقارن قیمت ها در بازار گوشت مرغ استان تهران. پژوهش های اقتصاد و توسعه کشاورزی. شماره 27(2). 134-143.‎

- گیلان‌پور، ا. کهن‌سال. م. پرمه، ز. اسماعیلی پور، ا. (1391). بررسی تاثیر مداخلات دولت در بازار گوشت مرغ. پژوهشنامه بازرگانی. شماره 63. 137.

- مشرق نیوز (1391). کد خبر: 117013. http://www.mashreghnews.ir

- مقدسی، ر. یوسفی متقاعد، ه. (1390). کشف قیمت ها در بازار گوشت مرغ-کاربرد نمودارهای غیرسیکلی جهت دار. پژوهش‌ها اقتصاد کشاورزی. شماره 2. 79-98.‎

- منشور خبری تحلیلی اقتصاد آنلاین (1393)، کد خبر: 118648.  http://www.eghtesadonline.com

- نوذری، ن. قادرزاده، ح. میرزایی، ک. (1391). بررسی ساختار هزینه‌ای واحدهای پرورش مرغ گوشتی: مطالعه موردی شهرستان‌های سنندج و کامیاران. مجله دانش و پژوهش علوم دامی. جلد 13. 83-98.

References

- Abao, L. N. B. Kono, H. Gunarathne, A. Promentilla, R. R. & Gaerlan, M. Z. (2014). Impact of foot-and-mouth disease on pork and chicken prices in Central Luzon. Philippines. Preventive veterinary medicine. 113. 4. 398-406.

- Minegishi, S. & Thiel, D. (2000). System dynamics modeling and simulation of a particular food supply chain. Simulation Practice and Theory. 8. 5. 321-339.

- Senge, P. (1990). The Fifth Discipline Fieldbook: Strategies and Tools for Building a Learning Organization, CurrencyDoubleday, New York

- Shamsuddoha, M. (2013). Poultry Supply Chain: A System Approach. Curtin University. Western Australia. 

- Shone. R. Economic Dynamics. Second Edi. New York: cambridge university press. 2002.

- Sterman, J. D. (2000). Business dynamics: systems thinking and modeling for a complex world. 19: Irwin/McGraw-Hill Boston.

- Vo, T. L. H. & Thiel, D. (2006). System Dynamics Model of the Chicken Meat Supply Chain Faced with Bird Flu. University of Nantes and ENITIAA Nantes. LEMLARGECIA. France.