بررسی کارایی انرژی در واحد‌های پرورش ماهی شهرستان شیروان

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 13، دوره 11، شماره 43، مهر 1398، صفحه 259-278   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه شیرزادی لسکوکلایه^{* 1}؛ عصمت مجرد²؛ مائده هنرمند³

¹استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

²دکترای اقتصاد کشاورزی و مدرس مجتمع آموزش عالی شیروان.

³دانشجوی کارشناسی اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

تاریخ دریافت: 12 خرداد 1397،  تاریخ بازنگری: 26 خرداد 1397،  تاریخ پذیرش: 27 تیر 1397 

چکیده

 استفاده بهینه از پتانسیل­های منابع آبی کشور برای تولید آبزیان و ایجاد اشتغال از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه تعیین مصرف انرژی در واحد­های پرورش ماهی و هم‌چنین، تحلیل کیفی جریان انرژی و بررسی کارایی انرژی با رهیافت تحلیل پوششی داده­ها، در استان خراسان شمالی است. داده‌ها از راه پرسش‌نامه برای 13 واحد پرورش ماهی در سال 1396 گرد­آوری شده است. بدین منظور، سه شاخص کارایی انرژی، بهره­وری انرژی و بازده خالص انرژی جهت تعیین مصرف بهینه انرژی در واحد­های پرورش ماهی، محاسبه شد. نتایج نشان دادند که هرچند ارقام کارایی انرژی در اغلب واحد­ها بالاست، اما با این حال، میان آن­ها تفاوت بسیاری از نظر کارایی انرژی، بهره­وری انرژی و بازده خالص انرژی مشاهده می­شود. میانگین کارایی مصرف انرژی برای واحد­های پرورش ماهی 83 درصد بدست آمد. لذ، واحد­های پرورش ماهی بایستی با افزایش عملکرد و کاهش مصرف انرژی در نهاده­ها این شکاف را کاهش داده و خود را به مرز کارای مصرف انرژی نزدیک کنند. بهره­وری انرژی واحد­های تولیدی به جز در دو مورد، کم‌تر از 70 درصد است که بیان­گر عدم رشد بهره­وری کل انرژی تولید در آن واحدها می­باشد. هم‌چنین، در میان نهاده­های تولیدی، غذا و سوخت با 53 و 37 درصد بزرگ­ترین سهم را در مصرف انرژی نشان داد. بنابراین، برای افزایش کارایی مصرف انرژی و بهبود منافع اقتصادی در واحد­های پرورش ماهی، توصیه می­شود که استفاده از منابع انرژی به صورت کارآمدتر صورت گیرد و با انتخاب صحیح نوع، مقدار، روش و زمان مصرف نهاده­ها و بهینه­سازی آن­ها، کارایی انرژی در واحدهای پروش ماهی را برای نهاده­هایی مانند غذای ماهی و سوخت بهبود بخشید. در این راستا، زمینه مناسب برای آشنایی واحد­های پرورش ماهی در راستای جلوگیری از مصرف بیش از حد نهاده­ها و افزایش کارایی انرژی ایجاد شود تا در هر منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی سیستم­های مناسب را انتخاب و بر مبنای آن آگاهی­های لازم انجام گیرد. 

کلیدواژه‌ها

تحلیل پوششی داده‌ها؛ پرورش ماهی؛ کارایی انرژی

عنوان مقاله [English]

The effect of water pricing policy on groundwater level in the Neyshabur basin

نویسندگان [English]

somayeh shirzadi laskokalayeh¹؛ e m²؛ m h³

¹استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

²دکترای اقتصاد کشاورزی و مدرس مجتمع آموزش عالی شیروان.

³دانشجوی کارشناسی اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

چکیده [English]

Groundwater pricing is one of the most important agricultural water demand management policies that in addition to the optimal use of agricultural water, it can be an incentive to save and protect water resources. In this study, in order to investigate the equilibrium and stability of groundwater table in the basin of Neyshabur, the Math Positive Compound Model (PMP) and the System Dynamics (SD) method were designed in four sub-basins. And the effect of water price changes (increase of 20 and 40%) on Cropping Pattern, profit, irrigation water using of farmers and substitution of groundwater balance were investigated. The required data were collected by completing 200 questionnaires and Regional Water Organization of Khorasan Razavi. The results showed that increasing the price of irrigation water has a significant effect on changing the Cropping pattern, reducing profit, reducing irrigation water using and, consequently, improving the level of groundwater level.

کلیدواژه‌ها [English]

Water pricing policy, Hydrological equilibrium, Nyshabour Basin, Groundwater level

مراجع

 

-   رجبی، م. ح.، سلطانی، ا.، زینلی، ا.، و سلطانی، ا. (1391). ارزیابی مصرف انرژی در تولید گندم در گرگان. مجله پژوهش های تولید گیاهی، 3: 143- 171.

-   رحمتی، م. ه.، پاشایی، پ.، پاشایی، ف. و رضایی اصل، ع. (1391). تعیین مقدار مصرف انرژی برای تولید گوجه فرنگی گلخانه ای در شهرک های گلخانه ای استان کرمانشاه. مجله پژوهش های تولید گیاهی، 3: 143- 171.

-   زاهدی، م. عشقی زاده، ح. و مندنی، ف. (1394).ﮐﺎرآﯾﯽ اﻧﺮژی و ﺑﻬﺮه وری در ﻧﻈﺎمﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﯿﺐزﻣﯿﻨﯽ و ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ اﺳﺘﺎن اﺻﻔﻬﺎن. نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی، 5(17): 181- 190.

-   سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی. (1396). مدیریت امور شیلات و آبزیان.

-   سجادیان، م. علیپور جهانگیری، ع. کامبوزیا، ج. زهری، م. و بهشتی مارنانی، م. (1392). مقایسه کارایی انرژی کشت بوم های برنج در دو استان گیلان و کهکیلویه و بویر احمد. مجله کشاورزی بوم شناختی؛ 3: 17- 26.

-   فتحی، ر. امجد پور، ف. کوچک زاده،  ا. و عزیز پناه، ا. (1397). اﻟﮕﻮ و ﮐﺎراﯾﯽ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻨﺪم دﯾﻢ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ روﯾﮑﺮد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﻮﺷﺸﯽ دادهﻫﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﭼﺮداول، اﺳﺘﺎن اﯾﻼم.  نشریه زراعت دیم ایران؛ 7: 33- 47. 

 

Refrences

- Acaroglu, M. (1998). Energy from biomass, and applications. University of Selcuk, Graduate School of Natural and Applied Sciences. Textbook.

- Ayyappan, S., Rao, N.G.S., Rao, G.R.M., Janakiram, K & Purushothaman, P.K. (1990). Production efficiencies of carp culture ponds under different management practices. J. Aqua Trop. 5, pp: 69-75.

- Charnes A., Cooper, W.W & Rhodes, E. (1978). Measuring the inefficiency of decision making units, European Journal of Operational Research. 2 (6), pp: 429-444.

- Duy, N., Flaaten, O. (2016). Efficiency analysis of fisheries using proxies. Fisheries Research, 181, pp: 102–113.

- Heidari, M.D., Omid M., & Akram, A. (2011). Energy efficiency and econometric analysis of broiler production farms. Energy. 36, pp: 6536-6541.

- Heidari MD, Omid M. & Akram A. (2011). Optimization of energy consumption of broiler production farms using data envelopment analysis approach. Mod Appl Sci. 5, pp: 69 - 78.

- Jafarzadeh, S., Ellingsen, H. & Aanondsen, S. A., (2015). Energy efficiency of Norwegian fisheries from 2003 to 2012. Journal of Cleaner Production, Article in press, pp: 1-15

- Li, S. (1987). Energy structure and efficiency of a typical Chinese integrated fish farm. Aquaculture. 65, pp:105-118.

- Madau, F.A., Furesi, R. & Pulina, P. (2018). The technical efficiency in Sardinian fisheries cooperatives. Marine Policy. pp: 111 – 116.

- Mohammadi, A. & Omid, M. (2010). Economic analysis and relation between energy inputs and yield of greenhouse cucumber production in Iran. Applied Energy. 87(1), pp: 191–196.

- Sarkar, B., Mohapatra, B.C., Singh, S.K., Majhi, D., Sarangi, N & Tiwari, G.N. (2007). Impact on Energy Consumption in Greenhouse Fish Production. Asian Journal of Agricultural Research. 1, pp: 74-79.

- Singh, J.M. (2002). On Farm Use Pattern in Different Cropping Systems in Haryana, India. Master of Science, International Institute of Management, University of Flensburg, Germany.

- Singh, S. & Pannu, C.J.S. (1998). Energy requirement in fish production in the state of Punjab. Energy Convers. Manage. 39(9), pp: 911-914.

- Tiwari, G.N. & Sarkar, B. (2007). Fundamentals of Aquaculture Greenhouse. 1st Edn., Anamaya Publishers, New Delhi 11006, pp: 1-225.

- Yaldiz, O., Ozturk,H.H., Zeren, Y & Bascetincelik , A. (1993). Energy use in the production of the field crops in Turkey. Proceedings of the 5th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture, October 11-14, Kusadasi, Turkey. pp: 527-536.

- Zangeneh M., Omid M. & Akram A. (2010). A comparative study on energy use and cost analysis of potato production under different farming technologies in Hamadan province of Iran. Energy. 35, pp: 2927 -2933.