تحلیل و بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر توسعه پایدار در شهرستان تربت جام

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 10، دوره 9، شماره 34، تیر 1398، صفحه 95-106   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شهربانو نکویی^{* 1}؛ محمدعلی چیت ساز²؛ سید ناصر حجازی²

¹دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد دهاقان

²هیات علمی دانشگاه آزاد دهاقان

تاریخ دریافت: 06 اسفند 1397،  تاریخ بازنگری: 23 اردیبهشت 1398،  تاریخ پذیرش: 13 خرداد 1398 

چکیده

توسعه پایدار، یکی از مفاهیمی است که باچگونگی شیوه زندگی افراد یک جامعه پیوندی تنگاتنگ دارد، و در ابعاد عینی بیشتر ناظر بر بالا بردن سطح زندگی عمومی از طریق ایجاد شرایط مطلوب و بهینه در زمینه های  تغذیه، بهداشت، اشتغال، آموزش و چگونگی گذراندن اوقات فراغت می­باشد. و این مبحث در مناطق مرزی اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که مناطق مرزی و از نظر سیاسی نیاز به جمعیتی مقیم و ساکن دارند و خالی شدن مناطق مرزی به دلیل عدم امکانات کافی یا نابرابری در توزیع آن علاوه بر نقصان روند توسعه کشور، برای امنیت ملی نیز مخاطره­ای بزرگ می باشد، شهرستان تر بت جام هم از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به بررسی بعضی از عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر توسعه پایدار شهرستان تربت جام می پردازد، این پژوهش بر اساس رویکرد پیمایشی به تبیین متغیرهای تأثیرگذار برتوسعه پایدار پرداخته است، جامعه آماری تمام شهروندان ساکن در شهرستان تربت جام می­باشندکه.500 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به صورت سهمیه­ای از مناطق مختلف این شهرستان پرسشنامه را پر کردند. یافته­ها نشان می­دهد زنان بیش از مردان و شهروندان متأهل بیشتر از مجردان بر توسعه پایدار تأثیر می­گذارند، پس از آن با استفاده از مدل­سازی معادلات ساختاری و با احتساب خطاهای اندازه گیری سایر متغیرهای پژوهش به ترتیب (عدالت اجتماعی 81 درصد، شاخص­های اجتماعی 44 درصد، عدالت فضایی 36 درصد، فقرزدایی 33درصد، سرمایه اقتصادی 27/0 درصد، مشارکت اجتماعی 25 درصد، توسعه اقتصادی 16 درصد، تعهد اجتماعی 15درصد، اعتماد اجتماعی 15 درصد) تأثیر را بر توسعه پایدار داشته­اند. اما توسعه پایدار در بین پایگاه­های اقتصادی اجتماعی و تحصیلات مختلف یکسان بوده و تفاوت چندانی وجود نداشته است.

کلیدواژه‌ها

عدالت اجتماعی؛ عوامل اقتصادی؛ عوامل اجتماعی؛ توسعه پایدار؛ تربت جام

عنوان مقاله [English]

Investigating the Economic and Social Factors Affecting the Sustainable Development of Torbat Jam

نویسندگان [English]

shahrabano nekoei¹؛ mohammadali ghitsaz²؛ seyed naser hejazi²

¹Ph.D. Student of Azagh Azad University

²Faculty of Dehaghan Azad University

چکیده [English]

Sustainable development is one of the concepts which is closely related to the lifestyles of the people in society and from an objective prospective it is more related to the enhancement of living standards through preparing ideal and optimal conditions in nutrition, hygiene, occupation, education and spending free times. And this topic is more important in the border regions,Because the border areas are politically and technically demanding, they need a demographic and living community. It is also a great danger, in addition to the lack of sustainable development for national security, due to lack of sufficient facilities or inequality in distribution. Torbat-e-Jam city is not excluded from this rule because of geographical location.
The current study investigated social justice and same influensive social and economical factors on it as an approach for the sustainable development of Torbat Jaam . Thus the present study based on survey approach determined effective variables on sustaianble development, the statistical population of this study are Torbat Jaam residents. 500 of them selected as a sample and from different parts of the town data gathered by means of questionnare proportionally. The reliability and the validity of the study determined by Cronbach's alpha coefficient and confirmatory factor analysis, respectively. According to the findings, women more than men and married citizens more than single citizens influenced on sustainable development, thereafter, through Structural Equation Modeling (SEM) and calculating measurement errors other variables of the study influenced on sustainable development respectively (social justice 81%, social indices 44%, spatial justice 36%, poverty alleviation 33%, economical capital 27/0 %, social participation 25%, economical development 16%, social commitment 15%, social trust 15%). Though sustainable development was equal among different social economical and educational bases and these was no difference.

کلیدواژه‌ها [English]

Social Justice, economical factors, social factors, Sustainable Development, Torbat Jaam town

مراجع

1. احمدی، بهجت (1392): «بررسی عدالت اجتماعی به عنوان رویکرد بر تحقق توسعه پایدار شهری منطقه یازده شهرداری مشهد»، پایان نامه ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
2. اکبرى، نعمت الله (1378): «مباحثى از توسعه در ایران»، اصفهان، انتشارات هشت بهشت.
3. اصغرپور، کسری؛ خانلو، نسیم؛ زیاری، کرامت الله؛ شالی امینی، وحید( 1396): « ارتقای سطح کیفی فضاهای عمومی شهری با رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: محله دزاشیب منطقه یک شهرداری تهران)»، مجله پژوهش های اخلاقی، سال هفتم، شماره چهار، تهران، صص 23-42.
4. بشیریه، حسین( 1378): «تاریخ اندیشه های سیاسی قرن بیستم، لیبرالیسم و محافظه کاری» ، جلد دوم، نشر نی، چاپ اول.
5. بنیانیان، حسن (1386): «فرهنگ و توسعه»، تهران، نشر امیرکبیر.
6. پی نین تی کی کریشنا رائو(1385): «توسعه پایدار (اقتصاد وسازکارها)»، مترجم یاوری، احمدرضا، انتشارات دانشگاه تهران. 
7. تقوایی مسعود، صفرآبادی، اعظم (1392): «توسعه پایدار شهری و عوامل مؤثر بر آن، شهر کرمانشاه»، فصلنامه جامعه شناختی شهری، سال 3، شماره 11، دهاقان.
8. تودارو، مایکل، (1378): «توسعه اقتصادی در جهان سوم»، ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران، موسسه عالی پژوهش در برنامه ریزی و توسعه، چاپ نهم.
9. حبیبی، محسن؛ بارول، شیرین؛ خجسته، مریم؛ نگهداری کیا، پریا (1389): « طراحی روستایی، مشارکت و توسعه پایدار»، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 132، تهران.
10. ریتزر، جرج به ترجمه هوشنگ نایبی (1395): نظریه جامعه شناسی ،تهران، نشر نی
11. زاهدی، محمد جواد، (1382): توسعه و نابرابری، چاپ دوم تهران، نشر مازیار.
12. زریباف، سیدمهدی (1391): « بررسی ونقد نظریه های فقر زدایی» ، مجله اقتصادی- ماهنامه بررسی مسائل و سیاست های اقتصادی، شماره3. صص 65-96.
13. گودرزی چگینی، مهرداد(1394): « توسعه پایدار؛ شاخص ها و سیاست»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 4، شماره 2.
14. کلانتری، محسن؛ قیامی، مریم ( 1394): « گردشگری موسیقی( موسیقی مقامی تربت جام) »، فصلنامه فضای گردشگری، سال چهارم، شماره 15. پرتال فرمانداری تربت جام.
15. شوماخر، ارنست اف ( 1392): «کوچک زیباست»، ترجمه علی رامین، سروش تهران.
16. نوابخش، مهرداد، سیاه پوش، اسحاق (1388): «مبانی توسعه پایدار شهری»، تهران، نشر جامعه شناسان.
17. مومنی و همکاران (1389): «عدالت اجتماعی، رویکردی در تحقق توسعه پایدار شهری در شهر (یاسوج)، فصلنامه برنامه ریزی فضایی، سال دوم، شماره 6، اصفهان.

18. Lynch, K. (2002). A Theory of Good City. (Translated by Bahrini, H. ), second edition, Tehran University Press.