تحلیل اثرگذاری عوامل ساختاری- نهادی مؤثر بر مشارکت روستاییان در فرایند اجرای طرح‌های هادی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خواف)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 6، دوره 4، شماره 13، فروردین و اردیبهشت 1393، صفحه 45-60   

نویسنده

علی اکبر عنابستانی^*

دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاریخ دریافت: 07 خرداد 1393،  تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1393 

چکیده

     مشارکت بدون شک عامل اساسی در توفیق فرایند طرح‌های توسعه روستایی است، اما تمرکز قدرت نزد دولت و نهادهای اجرایی سبب می‌گردد تا مشارکت مردم در فرایند تهیه، اجرا و نگهداری این طرح‌ها، با چالش روبرو شود. در این مقاله تلاش شد تا عوامل ساختاری-نهادی مؤثر بر مشارکت روستاییان در فرایند اجرای طرح‌های هادی روستایی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش،  توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعه آماری تحقیق، 21 روستا که در آنها طرح هادی اجرا شده است و از بین آنها10 روستا با جمعیت 5504 خانوار به روش نمونه‌گیری انتخاب گردید. در سطح روستاهای مورد مطالعه با روش نمونه‌گیری (کوکران) 233 خانوار روستایی‌ انتخاب و به روش نمونه‌گیری تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفتند. یافته‌های مطالعه بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون‌های همبستگی تیپ پیرسون نشان می‌دهد که ارتباط معنی‌دار و نسبتاً قوی با ضریب 477/0 بین عوامل ساختاری-نهادی مؤثر بر مشارکت و فرایند اجرای طرح‌های هادی روستایی وجود دارد، به نحوی­که عوامل ساختاری- نهادی مؤثر بر مشارکت حدود 25 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌نماید و در بین عوامل ساختاری- نهادی، متغیر نقش تشکل‌های مردم نهاد در مشارکت‌آفرینی به میزان 6/25 درصد بر روند اجرای طرح هادی تأثیرگذار بوده است. در توزیع فضایی رابطه بین عوامل ساختاری-نهادی مؤثر بر مشارکت و روند اجرای طرح‌های هادی در شش روستا، همبستگی مستقیم و نسبتاً کاملی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

دولت؛ رسانه ارتباط جمعی؛ تشکل مردم نهاد؛ مشارکت روستاییان؛ طرح هادی