ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر در منطقه 22 تهران

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 4، دوره 5، شماره 16، فروردین و اردیبهشت 1393، صفحه 55-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا بندرآباد؛ فرشته احمدی نژاد

تاریخ دریافت: 09 خرداد 1393،  تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1393 

چکیده

توسعه روزافزون جمعیت شهری و جایگزینی رویکردهای کیفی به جای توجه به استانداردهای کمی باعث طرح موضوعاتی نظیر کیفیت زندگی شهری و زیست پذیری شهری شده است که در مقیاس‌ها، قلمروها و ابعاد  مختلف قابل بررسی است، شهرک گلستان واقع در منطقه ۲۲ شهر تهران از جمله سکونت‌گاه‌های جدید و واقع در جهت توسعه شهر تهران است که با توجه به توسعه‌های متعددی شهرک مانند در غرب تهران به خصوص در منطقه 22، لزوم سنجش و ارزیابی این نوع از سکونتگاه‌ها در قلمروهای مختلف بر پایه مشارکت مردمی (بعد ذهنی) و استاندارد‌های برنامه ریزی (بعد عینی) ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش با توجه به چارچوب نظری  حاصل از اشتراک قلمروهای کیفیت زندگی و شهر زیست پذیر، این شهرک در دو بعد عینی و ذهنی در قلمروهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیبایی‌شناختی، دسترسی و حمل‌ونقل و خدمات شهری مورد بررسی قرارگرفته است. هدف از این پژوهش سنجش میزان زیست پذیری شهرک گلستان در دو بعد عینی و ذهنی و شناسایی عوامل مهم و موثر در ارتقای کیفیت زندگی در آن است که بدین منظور با استفاده از مدل تاپسیس میزان برخورداری عینی و رضایت ذهنی در قلمروهای مختلف اندازه‌گیری گیری شده است، نتایج مدل تاپسیس میزان رضایت کلی  در همه قلمروها  را عدد 0.51 نشان می‌دهد که با توجه به طیف لیکرت این شهرک در وضعیت متوسط قرار دارد و بررسی قلمروها در بعد عینی  نشانگر برخورداری بسیار مناسب در عرصه مسکن (0.86) و برخورداری نامناسب (.35) در قلمرو کالبدی است ، از سویی دیگر بررسی رضایت ذهنی نشانگر مناسب تر بودن وضعیت قلمروهای مسکن (0.58) و محیط زیست (0.67) نسبت به وضعیت اقتصادی (.44) و اجتماعی (0.46) است و در نهایت با توجه به همبستگی 0.28 بین رضایت ذهنی و برخورداری عینی رابطه معناداری بین دو بعد عینی و ذهنی کیفیت زندگی مشاهده نمی‌شود که این عدم توافق، نشانگر عدم تعریف مناسب سرانه‌ها و شعاع‌های دسترسی  استاندارد می‌باشد و اهمیت برنامه ریزی مشارکتی برپایه نظر مردم را بیش از پیش نشان می‌دهد.         
 

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی ذهنی؛ کیفیت زندگی عینی؛ شهر زیست پذیر؛ مدل تاپسیس؛ شهرک گلستان

عنوان مقاله [English]

Assessment of quality of life with emphasis on the principles of habitable cities in the region 22 of Tehran

نویسندگان [English]

A. Bandarabad؛ F. Ahmadinezhad

چکیده [English]

Abstract
     The dramatic growth of human population and taking into account of qualities approaches instead of the quantities standards has arise issues such as the quality of urban life and livability so that it should be examined in the variety of scales and domains. Golestan town located in the twenty-second district of Tehran is one of the new residences in the west part of the city. Regarding many developments occurred in the west part, particularly in the aforementioned district, examination and evaluation of this kind of residences in various areas on the basis of public contribution (subjective manner) and programming standards (objective manner) is essential. In this research, the town in two objective and subjective aspects in the domains of social, economical, physical, aesthetical, accessibility, transformational and urban services is considered. This is carried out according to the theoretical framework of the similar regions in terms of life quality and habitable city. The aim of this study is to evaluate the extent of hesitancy of Golestan town in subjective and objective aspects and to identify the important and effective factors in its life quality elevation. Using Topsis model, the amount of subjective and objective satisfaction has been measured in different scopes.The results of Topsis model show that the amount of total satisfaction in all scopes is equal to 0.51that according to Likret spectrum, this town is in the moderate situation. The examination of scopes in the objective aspect shows of having a very high value in dwelling (0.86) and a very low value in physical scopes. On the other hand, the examination of subjective satisfaction shows high values in dwelling and environmental scopes of 0.58 and 0.67 respectively in comparison with the economic and social situations, 0.44 and 0.46, respectively. Finally, regarding the value of 0.28 in the relation between subjective and objective satisfaction, there is no clear and meaningful relation between objective and subjective aspects of life quality. This disagreement indicates an inappropriate definition of length and amount of accessibility and highlights the importance of cooperative programming on the based on the views of people. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

Objective quality of life, Subjective quality of life, urban livability, Topsis model, Golestan town