تأثیر سیاست‌های حمایتی دولت بر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی ایران

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 3، دوره 12، شماره 45، اردیبهشت 1399، صفحه 45-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین نوروزی¹؛ سید صفدر حسینی^{* 2}؛ وحیده انصاری³

¹دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²استاد گروه اقتصادکشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³استادیار گروه اقتصادکشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاریخ دریافت: 08 شهریور 1396،  تاریخ بازنگری: 16 دی 1396،  تاریخ پذیرش: 04 مرداد 1397 

چکیده

سیاست‌های حمایتی از جمله مهم‌ترین سیاست‎های اقتصادی در بخش کشاورزی کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به شمار می‌روند. از این رو در مطالعة حاضر، به بررسی اثر سیاست‌های حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده بر سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی طی دورة 1392-1360 در چارچوب الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) پرداخته شده ‌است. نتایج نشان می‌دهد که سیاست‌های حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده اثر مثبت و معنی‌داری بر سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی داشته‌اند. مطابق با نتایج، نسبت نیروی کار به زمین‌های کشاورزی در دورة مورد بررسی اثر منفی بر سرمایه‌گذاری کشور دارد که بیانگر رابطه جانشینی بین نهادة کار و سرمایه است. از سوی دیگر، متغیر شاخص بهای مصرف‌کننده بر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی اثر منفی دارد. با افزایش تورم، نرخ سود واقعی که تفاضل نرخ سود اسمی و تورم است کاهش یافته و سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. ضریب متغیر ECM الگو که بیانگر سرعت تعدیل الگوی پویای کوتاه‏مدت به سمت تعادل بلندمدت می‏باشد، در پژوهش پیش‌رو برابر با 61/0- می‎باشد. نشان‌دهنده‌ی آن است که در هر دوره 61 درصد از خطای عدم تعادل از بین خواهد رفت.

کلیدواژه‌ها

سرمایه‌گذاری؛ بخش کشاورزی؛ حمایت از تولیدکننده؛ حمایت از مصرف‌کننده؛ الگوی تصحیح خطای برداری (VECM)

عنوان مقاله [English]

The effect of government support policies on investment in the agricultural sector of Iran

نویسندگان [English]

Hossein Noroozi¹؛ safdar hosseini²؛ vahideh ansari³

¹Ph.D. Sstudent, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Economics and Development, University of Tehran, Tehran, Iran.

²Professor of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Economics and Development, University of Tehran, Tehran, Iran.

³Assistant Professor of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Economics and Development, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Support policies for agricultural sector are among the most important economic policies in developed as well as developing countries. Therefore, in the present study, the effect of consumer and producer support policies on the investment in agricultural sector was studied using Vector Error Correction Model (VECM) during the 1981-2013 period. The results show that producer and consumer support policies in agricultural sector have had a positive and significant effect on the investment in agricultural sector. According to the results, the ratio of labor force to agricultural land in the studied period showed a negative effect on investment in agricultural sector of the country, indicating a substitutional relationship between labor and capital. On the other hand, the variable of consumer price index has a negative effect on investment in agricultural sector. That is, the real interest rate, which is the difference between inflation and nominal interest rate, decreases with increasing inflation, leading to reduced investment. Also, the ECM variance coefficient of the model, which indicates the modulation rate of the short-term dynamic

کلیدواژه‌ها [English]

Investment, agriculture sector, Producer Support Estimator (PSE), Consumer Support Estimator (CSE), Vector Error Correction Model (VECM)

مراجع

- امینی ع، و فلیحی ن، (1377). بررسی وضعیت سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ایران. مجله برنامه و بودجه. شماره 33 . صفحات 119-95.

- بابلی، ا، (1392). بررسی تاثیر سطوح گوناگون نااطمینانی های تورمی‌بر سرمایه گذاری خصوصی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد فیروزکوه.

- باریکانی، ا. و شهبازی، ح. (1395). بررسی اثر سیاست‌های حمایت یارانه‌ای از نهاده‌ها بر بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه. (93)24: 270-247.

- حسینی، س.ص. (1385). الگوی تعیین قیمت و سیاست های کشاورزی. انتشارات دانشگاه تهران.

- حسینی، س.ص. پاکروان، م.ر. و اتقایی، م. (1391). اثر حمایت از بخش کشاورزی بر امنیت غذایی در ایران. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی. دوره 44، شماره 4، دی 1392، صفحه 533-544.

- حسینی، س.ص.، پاکروان، م.ر.، گیلانپور، ا. و اتقائی، م. (1390). بررسی اثر سیاست‌های حمایتی بر تغییرات بهره‌وری بخش کشاورزی در ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی ( علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، شماره 4، زمستان 1390، صفحه 516-507.

- حسینی، س. ص.، نوروزی، ح.، پاکراوان، م. ر.، و مهرپرور حسینی، س.ا. (1395). اثر سیاست‌های حمایتی دولت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان بخش کشاورزی بر امنیت غذایی در ایران، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، 47 (4): 769-755.

- رضایی، س. (1388). ارزیابی سیاست‌های حمایت دولت از بخش کشاورزی ایران (مطالعه موردی: زیربخش باغبانی و خدمات عمومی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده اقتصاد و توسعه. دانشگاه تهران، تهران.

- سلامی، ح و جهانگرد، ح. (1388). الگوسازی سری­های زمانی برای پیش بینی مصرف سیب و پرتقال در ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، (67): 134-117 .

- شاکری ع، و موسوی م، (1382). بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری خصوصی و دولتی در بخش کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 43 و 44. صفحات 115-89.

- شاهنوشی فروشانی، ن. (1382). بررسی اثرات خشکسالی بر اقتصاد ایران؛ تحلیلی در چارچوب اقتصادسنجی کلان. رساله دکتری. دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی. دانشگاه تهران. تهران.

- شیرین بخش ش، و هزاویی س م م، (1386). تاثیر تسهیلات اعطایی بانک هابر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی. سازمان امور اقتصادی و دارایی همدان.

- فرامرزپور ب. صامتی م. (1383). بررسی موانع سرمایه‌گذاری خصوصی در بخش کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دوازدهم، شماره 45،  بهار 1383.

- قربانی، ا. (1375). بررسی سیاست‌های حمایتی در ایران، برآورد نرخ مؤثر حمایت از بخش دامپروری ایران در مقایسه با صنایع منتخب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران.

- کلهری، ص. (1395). بررسی جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد ایران در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران. تهران.

- گسکری، ر.، قنبری، ح. و اقبالی، ع. (1385). بی‌ثباتی در اقتصاد‌کلان و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران. پژوهشنامه اقتصادی. شماره 23 . صفحه 132-113.

- مهرپرور حسینی، س.ا. (1392). بررسی عوامل موثر بر واکنش تراز تجاری. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و توسعه. دانشگاه تهران.

- مهرگان، ن.، یاوری، ک. (1382). جریان‌های سرمایه در بخش کشاورزی اقتصاد ایران. اقتصادکشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره 41 و 42 ، سال 1382.

- نیکوکار ف، (1381). برآورد تابع تقاضای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ایران (به تفکیک خصوصی و دولتی). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده اقتصاد. تهران

- واعظی، ل.، یزدانی، س. (1386). بررسی وضعیت موجود حمایت مالی دولت از بخش کشاورزی و ارائه راهکار‌های مناسب به منظور بهینه‌سازی حمایت‌های مالی دولت از بخش کشاورزی. ششمین دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران.

- ورمزیاری، ح.، صالح، ا. و مسلم‌زاده ح. (1386). تحلیل پتانسیل سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی (با تأکید بر برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی). ششمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی.

Refrences

- Cakmak, E. H. (2003). Evaluation of the past and future agricultural policies in Turkey: are they capable to achieve sustainability? Department of Economics Middle East Technical University, pp: 155-165.

- Clay E. and Benson C. (2000). The economic dimensions of drought in Sub-Saharon, Africa. Drought a global assessment. London EC4P.4EE.

- Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series, John Wiley & Sons, New York.

- Ivanov V. & Kilian L. (2005). a practitioner’s guide to lag order selection for VAR impulse response analysis, Studies in Nonlinear Dynamics and Econometrics, 9 pp: 1-34.

- Jadva, P. (2012). Determinants of foreign direct investment in BRICS economies: Analysis of economic, institutional and political factor. International Conference on Emerging Economies - Prospects and Challenges (ICEE- 2012). Procedia - Social and Behavioral Sciences 37 (2012) 5 – 14.

- Kirchgassner, G. & Wolters, J. (2007). Introduction to modern time series analysis, Springer Publication, New York.

- Lütkepohl H. (1985). Comparison of criteria for estimating the order of a vector autoregressive process, Journal of Time Series Analysis, (6) pp: 35-52.

- Lütkepohl, H. (2005). New introduction to multiple time series analysis, Springer, New York.

- Misati, R.N., E.M. (2011). Nyamongo. Financial development and private investment in Sub-Saharan Africa. Journal of Economics and Business (63) pp: 139–151.

- OECD, (2002). «Methodology for the measurement of support use inpolicy evaluation», OECD, Paris.

- OECD, (2007). «Agricultural policis in non-OECD countries: Monitoring and Evaluation», OECD, Paris.

- OECD, (2008). /WWW.OECD.COM/ PSE/CSE database 2008

- Orden, D., Mullen, K., Sun, D., & Gulati, A. (2004). Agricultural Producer Support Estimates for Developing Countries Measurement Issues and Evidence from India, Indonesia, China, and Vietnam. International Food Policy Research Institute, Research Report Abstract, 152, 1-140.

- Phillips P.C. & Ploberger W. (1994). Posterior odd Testing for a unit root with data based Model selection, Econometric Theory, (10) pp: 774-808.

- Saikia, C.G., & Goswami, C. (2012). FDI and its relation with exports in India, status and prospect in north east region. International Conference on Emerging Economies - Prospects and Challenges (ICEE-2012). Procedia - Social and Behavioral Sciences 37 (2012) 123 – 132.

- Schoneveld, G.C. (2014). The geographic and sectoral patterns of large-scale farmland investments in sub-Saharan Africa. Contents lists available at ScienceDirect Food Policy.