بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی ایران با تاکید بر مخارج بهداشتی و افزایش قیمت مواد غذایی

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 6، دوره 12، شماره 45، اردیبهشت 1399، صفحه 103-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زانا مظفری^{* 1}؛ سید نعمت اله موسوی²؛ خاطره علیلو³

¹دکتری تخصصی، علوم اقتصادی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

²دانشیار، گروه اقتصادکشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، مرودشت، ایران.

³کارشناس ارشد، علوم اقتصادی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت: 25 آذر 1396،  تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1396،  تاریخ پذیرش: 23 اردیبهشت 1399 

چکیده

دستیابی به رشد مناسب و شناخت عوامل موثر بر آن همواره از مهمترین موضوعات قابل طرح در هر اقتصادی است. مطالعات جدید بیانگر تاثیر بالای مخارج بهداشتی، آموزشی و تورم موادغذایی بر رشد اقتصادی است. هدف این مقاله بررسی اثرات افزایش قیمت مواد غذایی و مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی ایران طی سال‌های 1394-1353 می‌باشد. در این راستا با استفاده از روش ARDL تاثیر همزمان تورم مواد غذایی و مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در بلندمدت تورم مواد غذایی تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته در حالی که مخارج بهداشتی تاثیر مثبت و معنی‌داری بر رشد اقتصادی داشته است. همچنین نتایج نشان داد که نرخ باسوادی، سرمایه و مشاکت نیروی کار در بلندمدت تاثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی داشته است. ضریب تصحیح خطا نشان دهنده سرعت خوب تعدیل مدل می‌باشد. سایر نتایج نشان داد که ضرائب بدست آمده با ثبات هستند.

کلیدواژه‌ها

تورم مواد غذایی؛ مخارج بهداشتی؛ رشد اقتصادی؛ سری زمانی

عنوان مقاله [English]

Investigating factors affecting Iranian economic growth with emphasis on health expenditure and food inflation

نویسندگان [English]

zana mozaffari¹؛ Sayed nematola mousavi²؛ khatereh alilou³

¹Ph.D. in Economic

²Associate Professor of Agricultural Economics, Islamic Azad University of Marvdasht, Iran.

³M.A. in Economic

چکیده [English]

Achieving proper economic growth and understanding the factors affecting it are among the most important goals of macroeconomics. New studies show the high impact of health, education and food inflation on economic growth. The purpose of this paper is to investigate the effects of food inflation and health expenditures on Iranian economic growth during the years 1974-2015. In this regard, the simultaneous effect of food inflation and health expenditures on economic growth was evaluated by using ARDL method. The results showed that food inflation had a negative effect on economic growth but health expenditures had a positive and significant effect on economic growth. Also, the results showed that the literacy rate, capital and labor taking part had a positive and significant effect on economic growth. The error correction model factor represents a good modulation rate. Other results showed that the coefficients were stable.

کلیدواژه‌ها [English]

Food Inflation, Health Expenditure, Economic Growth, time series

مراجع

1. بهشتی، م. ب؛ سجودی، س. (1386). تحلیل تجربی رابطه بین مخارج بهداشتی و تولید ناخالص داخلی در ایران، بررسی­های اقتصادی، 4(4)، صص 135-115.
2. پیش بهار، ا؛ باغستانی، م (1396). بررسی اثرات اقتصادی قیمت‌های جهانی مواد غذایی و نفت بر روی متغیرهای اقتصاد کلان ایران، پژوهشات اقتصاد و توسعه کشاورزی، 48(2)، صص 209-197.
3. پیرایی، خ؛ دادور، ب. (1390). تاثیر تورم بر رشد اقتصادی در ایران با تاکید بر نااطمینانی، پژوهش­های اقتصادی، 11(1)، صص 80-67.
4. تشکینی، ا. (1384). اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit، تهران، موسسه فرهنگی هنری دیبا گران.
5. جاودان، ا؛ راحلی، ح.، و نقدی، ر. (1394). بررسی عوامل موثر بر قیمت مواد غذایی در ایران با تاکید بر تکانه­های نفتی، پژوهشات اقتصاد کشاورزی، 7(2)، صص 195-179.
6. جنانی، ا. (1384). بررسی عملکرد هزینه ها و سیاست­های بودجه ای دولت در بخش بهداشت و درمان، مجله اقتصادی، 5(52)، صص 26-5.
7. دادگر، ی؛ صالحی رزوه، م. (1383). کاربرد مدل بارو جهت ارزیابی رابطه بین تورم و رشد اقتصادی در ایران، پژوهشنامه بازرگانی ، 9(33)، صص 82-55.0
8. دادگر، ی؛ کشاورزحداد، غ؛ تیاترج، ع. (1385)، تبیین رابطه بین تورم و رشد اقتصادی در ایران، جستارهای اقتصادی ، 3(5)، صص 88-59.
9. ربیعی، م؛ حیدری، س؛ شریعت بهادری، م؛ کنی، ص.(1392)، تاثیر شاخص­های سلامت بر رشد اقتصادی(مطالعه موردی کشورهای توسعه­یافته و در حال توسعه)، مجله اقتصادی ، 13(8)، صص 88-73.
10. رنجپور، ر؛ حقیقت، ج؛ کریمی تکانلو، ز.، مردی بیوه راه، ر. (1393)، بررسی تاثیر سرمایه­گذاری در بخش کشاورزی بر قیمت مواد غذایی در ایران، پژوهشات اقتصاد کشاورزی، 6(4)، صص 91-71.
11. زمان زاده، ح. (1391)، پنج دهه فراز و فرود تولید، بررسی علل رشد پایین و بی‌ثباتی رشد اقتصاد ایران، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، 12(136)، صص 204-202.
12. سرلک، ا. (1394)، تاثیر شاخص­های سلامت بر رشد اقتصادی استان­های کشور، مدیریت بهداشت و درمان، 6(1)، صص 17-7.
13. سلطان تویه، ا، میرعسکری، ع،. رسائیان، ا. (1391)، بررسی رابطه بین تورم و رشد اقتصادی در ایران با استفاده از مدل رگرسیون خطی غلتان، پژوهش­های پولی- بانکی، 6(14)، صص 68-49
14. قهرمان­زاده، م؛ ضیائی، م؛ پیش­بهار، ا؛ دشتی، ق. (1394)، اندازه­گیری تاثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری ایرانی، 9(4)، صص 119-97.
15. لطفعلی­پور، م؛ فلاحی، م.؛ برجی، م. (1390)، بررسی تاثیر شاخص­های سلامت بر رشد اقتصادی ایران، اقتصاد کشاورزی، 14(46)، صص69-57.
16. منجذب، م. (1380)، انتخاب میان مدلهای خطی و خطی لگاریتیم با اتکاء به روشهای اقتصاد سنجی (بررسی موردی: منحنی انگل)، 1(2)، صص 134-121.
17. مهرآرا، م و فضائلی، ع. (1388)، رابطه­ی هزینه­های سلامت و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا(منا)، مدیریت سلامت، 12(35)، صص59-49.
18. نعمت‌الهی، ز، شاهنوشی فروشانی، ن.، جوان‌بخت، ع.، دانشور کاخکی، م. (1394)، تاثیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر امنیت غذایی(کاربرد الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه)، پژوهشات اقتصاد کشاورزی، 7(3)، صص 201-181.
19. Refrences
20. Afzal, M., Arshed, M. G., & Sarwar, K. (2013). Education, health, food inflation and economic growth in Pakistan. Pakistan Economic and Social Review, 109-138.
21. Alexander, W. R. J. (1997). Inflation and economic growth: evidence from a growth equation. Applied Economics, 29(2), 233-238.
22. Attari, M. I. J., & Javed, A. Y. (2013). Inflation, economic growth and government expenditure of Pakistan: 1980-2010. Procedia Economics and Finance, 5, 58-67.
23. Baharumshah, A. Z., Slesman, L., & Wohar, M. E. (2016). Inflation, inflation uncertainty, and economic growth in emerging and developing countries: Panel data evidence. Economic Systems, 40(4), 638-657.
24. Bhargava, A., Jamison, D. T., Lau, L. J., & Murray, C. J. (2001). Modeling the effects of health on economic growth. Journal of health economics, 20(3), 423-440.
25. Bittencourt, M. (2012). Inflation and economic growth in Latin America: Some panel time-series evidence. Economic Modelling, 29(2), 333-340.
26. Bloom, D. E., & Canning, D. (2009). Population health and economic growth. Health and growth, 53.
27. Bruno, M., & Easterly, W. (1998). Inflation crises and long-run growth. Journal of Monetary Economics, 41(1), 3-26.
28. Díaz-Bonilla, E., & Ron, J. F. (2010). Food security, price volatility, and trade: Some reflections for developing countries. Issue paper, 8.
29. Fomby, T. B. (1998). Learning by doing: teaching econometrics students how to model multivariate time series data. Unpublished manuscript, Department of Economics, Southern Methodist University.
30. M and Anis, (2001); “Inflation and economic growth: Evidence from four South Asian countries”, Asia _ pacific Development Journal, Vol. 8, No. 1, pp. 123-135.
31. Gong, L., Li, H., & Wang, D. (2012). Health investment, physical capital accumulation, and economic growth. China Economic Review, 23(4), 1104-1119.
32. Joao, R and Francisco, G (2001); “Does high inflation affect growth in the long and short run?”, Journal of Applied Economics, Vol. IV, pp. 89-105.
33. Lewis (2014) What Is the Impact of Health on Economic Growth–and of Growth on Health? Encyclopedia of Health Economics, Pages 490–494.
34. Mason, A. (1988). Saving, economic growth, and demographic change. Population and Development Review, 113-144.
35. Peykarjou, K., Gollu, R. B., Gashti, H. P., & Shahrivar, R. B. (2011). Studying the relationship between health and economic growth in OIC member states. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(8), 1041-1054.
36. Sidrauski, M. (1967). Rational choice and patterns of growth in a monetary economy. The American Economic Review, 534-544.
37. Stockman, A. C. (1981). Anticipated inflation and the capital stock in a cash in-advance economy. Journal of Monetary Economics, 8(3), 387-393.
38. Tobin, J. (1965). Money and economic growth. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 671-684.