تحلیلی بر الگوی پراکنش کارگاههای صنعتی استان البرز در ارتباط با نقش شهرک‌های صنعتی برنامه‌ریزی شده و خودرو/خودجوش

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 9، دوره 11، شماره 44، اسفند 1400، صفحه 135-150   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2022.4214

نویسنده

منیژه لاله پور^*

استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.

تاریخ دریافت: 30 بهمن 1398،  تاریخ بازنگری: 03 تیر 1399،  تاریخ پذیرش: 05 تیر 1399 

چکیده

الگوی استقرار جغرافیایی صنایع، موضوع بحث آمایش فضاست. مکان­گزینی صنایع بر اساس برنامه­ریزی و مدیریت فضایی نظام­مند و در قالب شهرک­های صنعتی، امکان اجرای سیاست­های حمایتی از اکوسیستم­های شکننده را فراهم می­آورد. هدف از این پژوهش، بررسی الگوی پراکنش کارگاههای صنعتی استان البرز در ارتباط با نقش شهرک­های صنعتی است. بررسی این موضوع با استفاده از منابع کتابخانه­ای و اسنادی مرتبط با موضوع پژوهش ممکن شد. جامعه آماری پژوهش، کارگاههای بالای 10 نفر کارکن و بیش‌تر استان البرز است که مطابق با آمار سرشماری­های کارگاهی سال 1394، 2944 فقره کارگاه می­باشند. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش از سنخ پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی است. در تحلیل پراکنش کارگاهها از مدل­های کمی نظیر، ضریب آنتروپی و تحلیل کیفی داده­ها استفاده شد. براساس یافته­های پژوهش، فاصله ضریب آنتروپی به دست آمده، با عدد 1 بسیار زیاد بوده و نشان دهنده توزیع نامتعادل کارگاههای صنعتی در سطح استان البرز است. الگوی سه­گانه­ای در استقرار کارگاههای صنعتی استان شناسایی شد. دو سوم از کارگاههای استان به صورت منفرد شکل گرفته­اند. از 15 شهرک صنعتی فعال شناسایی شده استان؛ 12 شهرک به صورت خودجوش/خودرو شکل گرفته­ و بعداً به عنوان شهرک صنعتی مصوب شده­اند. استقرار بی­برنامه شهرک­های صنعتی و پراکندگی کارگاهها در پهنه­های مسکونی و کشاورزی استان، مشکلات زیست محیطی متعددی برای منطقه به بار آورده است. 

کلیدواژه‌ها

کارگاههای صنعتی؛ مکانیابی؛ شهرک‌های صنعتی برنامه‌ریزی شده؛ شهرک‌های صنعتی خودجوش/خودرو

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Distribution Pattern of Alborz Province’s Industrial Workshops in Relation to the Role of Planned and Unorganized Industrial Towns

نویسندگان [English]

manijeh lalepour

Assisstant Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Maragheh, Iran.

چکیده [English]

The Geographical location pattern of industries is the title of spatial planning. Industrial location based on planning to manage systematic space and in format of industrial towns provides the possibility to performance the supportive policies from fragile ecosystems. The purpose of current research is to investigate the distribution pattern of the Alborz province industrial workshops in association with the role of industrial towns. that studying this topic become possible by using library resources and documents related to the topic of the research. The statistical Society of Research is the workshops with over 10 people employees and more in the Alborz province that matching with workshop census statistics in the year 201, is about 2944 item workshop. Current research in terms of goal is practical and methodological, is a type of descriptive and analytical research. Quantitative models such as entropy coefficient and qualitative data analysis were used in the analysis of workshop distribution. According to the research findings, the distance between the entropy coefficient obtained and the number 1 is very high and shows the unbalanced distribution of industrial workshops in Alborz province. A triple pattern was identified in the establishment of the province's industrial workshops.Two-thirds of the province’s workshops formed individually. From 15 industrial town’s province, 12 towns formed spontaneous and then have been approved as industrial towns. The unplanned formation of industrial towns and the dispersal of workshops in the residential and agricultural areas of the province, it has caused many environmental problems for the region.

کلیدواژه‌ها [English]

Industrial Workshops, location, Scheduled Industrial Estates, Spontaneous-Automotive Industrial Estates

مراجع

1- Alborz Province Management and Planning Organization (2016), Alborz Province Environmental Development Document in Sixth Development Plan (2017-2021).(in Persian)

2- Alborz Province Environmental Protection Agency (2014), Alborz Province Environmental Status, Threats, Opportunities and Suggested Solutions. (In Persian).

3- Country Planning and Management Organization (2004) Environmental Impact Assessment Guide for Industrial Estates, Tehran. (In Persian).

4- Deputy of Education and Research of Environmental Protection Organization (2008), Environmental Impact Assessment of Development Plans, Tehran. (in Persian)

5- Fallahian, Venus. Pour Ahmad, Ahmad (2005), Investigating the Process of Formation of Industrial Axes Around Tehran with Emphasis on Karaj-Qazvin Axis, Journal of Geographical Research, Volume 37, Number 53, pp. 173-192. (In Persian).

6- Hekmatnia, H., Mousavi, M. (2006). Applying models in geography emphasizing urban and
regional planning, Elm-e-Novin, Yazd, First Edition. (In Persian).

7- Kharrat Zebardast, Esfandiar (2010), Industrial Development of Regions and Factors Affecting the Location of Large Industrial Activities, Journal of Fine Arts, No. 6, pp. 54-44. (In Persian).

8- Khorasani, M., Nuri, F. (2017). A Comparative Study of the Favtors Affecting the Formation of Industrial Clusters, International Conference on Industrial Management 19 & 20 April, Mazandaran University. (In Persian). 

9- Lalepour, M., Soleimani, M., Sarvar, H. (2015). A Study on the Establishment System of Industrial Enterprises in the Tehran Metropolitan area in Relation to the Position of Industrial Towns, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(12), 114-124.

10- Manafi Azar, Reza. Mirktouli, Jafar (2010) an Introduction to Space Economics, Golestan University Press, First Edition, 29 p. (in Persian).

11 - Maarefdoust, R (2015), The Role of Industrial Towns on Physical Structure of Cities (Case Study-Mashhad, Toos Industrial Town), International Journal of Engineering and Advanced Technology Studies, Vol.3, No. 2, PP. 49-60. (In Persian).

12- Nasrollahi, Zahra-Salehi Ghahfarkhi, Fakhr al-Sadat (2012), Factors Affecting the Location of Industrial Estates with Sustainable Development Indicators and Prioritizing them Using Triangular Fuzzy Numbers, Quarterly Economic Research and Development Journal, Second Year, No. 7, pp. 123-93. (In Persian).

13- Ruiz, M.C., Romero, E., Perez, M.A., & Fernandez, I. (2012). Development and application of a multi-criteria spatial decision support system for planning sustainable industrial areas in Northern Spain. Automation in Construction, 2. 320-333. 

14- Rikalovic, A. Cosic, I. Labati, R, D. Piuri, V. (2017). A Comprehensive Method for Industrial Site Selection: The Macro-Location Analysis, Article in IEEE Systems Journal, DOI: 10.1109/JSYST.2015.2444471.

15- Rezvani, MR. Mehdi Ramezanzadeh and Morteza Mohammadpour Jaberi (2010), Analysis of Socio-Economic Impacts of Industrial Areas on Rural Development (Suleimanabad Industrial Area Tonekabon), Journal of Rural and Development, No. 18, pp. 26-5.

16- Rangzan, K., Saberi, A., Bakhtiari, M. (2015). Location of wood industry units in Khuzestan province by network analysis process ANP in GIS environment, Journal of Regional Planning, 5(17): 45-58. (In Persian).

17- Saleman, Y., Jordan, L. (2014). The Implementation of Industrial Parks (Some Lessons Learned in India). The World Bank, policy Research Working Paper 6799.

18- Shad, Roozbeh Ebadi, Hamid; Masgar, Mohammad Saeed, Vafaiejad, Saeed (2009), Design and implementation of GIS to locate industrial settlements using fuzzy models, marker weights and genetics. Journal of the Faculty of Engineering, No. 4, Volume 43. 429-417. (in Persian).

19- Sabagh Kermani, Majid (2015) Regional Economics (Theories and Models), Samt Publications, Tehran. (In Persian).

20- www.tasnimnews.com. (in Persian)