ارزیابی میزان آسیب پذیری مساکن شهری در برابر بحران های محیطی با تاکید بر نقش مدیریت بحران(نمونه مورد مطالعه شهر باقر شهر)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقاله 10، دوره 12، شماره 46، آذر 1400، صفحه 130-143   

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2021.4244

نویسندگان

علیرضا ناصری پور¹؛ آزاده اربابی سبزواری^{* 2}؛ حمیدرضا جودکی³؛ معصومه سهرابی⁴

¹دانشجودکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

³استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

⁴دانشیارگروه زمین شناسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

تاریخ دریافت: 26 دی 1398،  تاریخ بازنگری: 24 خرداد 1399،  تاریخ پذیرش: 24 خرداد 1399 

چکیده

چکیده
بلای طبیعی پدیده ای است که بی توجهی به آن خسارات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. زلزله های شدید بشر را بر آن داشته است که در فکر برنامه های زیربنایی برای کاهش خطرات و آسیب های ناشی از آن باشد. باقر شهر به عنوان یکی از شهرهای مهم شهرستان ری  به واسطه قرار گرفتن چندین گسل فعال  ونیز رودخانه های فصلی و دائمی در اطراف و درون آن ونیز وجود ارامستان بزرگ بهشت زهرا از آسیب پذیری بالایی در برابر خطرات طبیعی و کالبدی برخوردار است، بررسی تراکم بالای جمعیت و نیز وجود گسل اصلی ری گرمسار و رودخانه های شمال تهران وجود قنات و نیز بافت فرسوده زیاد ازضروریات  و هدف اصلی این تحقق می باشد .همچنین بنا به ماهیت  روش تحقیق  از نوع توصیفی تحلیلی است. ابتدا یافته های تحقیق شامل معیارهای  مورد بررسی شاخص طبیعی که شامل زیر معیار گسل،شیب،رودخانه و قنات ومعیار کالبدی  با زیر معیارهای  بافت فرسوده ،معابر شهری ،تراکم واحد های ساختمانی و مکان خای خاص  ،.که تمامی این عوامل توسط کارشناسان  شهرسازی ،برنامه ریزی شهری و عمران در نرم افزار تصمیم گیری شبکه ای  ANP  امتیاز دهی و مقایسه زوجی  و سپس وابستگی میان معیار و زیر معیار سنجیده شده است  ونهایت نقشه های بصورت فازی در نرم افزارسیستم های اطلاعات جغرافیایی(GIS) خروجی گرفته شده است تا بتوان  نقشه های عملیانی تولید  وبه ارزیابی و تحلیل میزان آسیب پذیری مساکن در انجام شود. با نقشه های تولید شده نقاط خطر در محدوده شهر باقرشهر نشان داده شده است. در نهایت به تحلیل شاخص های کالبدی و طبیعی و نحوه مدیریت بحران در شهر باقرشهرمنتهی میشود. با بدست آوردن ضریب تاثیری نقشه های ارزش گزاری شده و پهنه بندی عوامل بحرانی مشخص و معین میگردد.نتیجه نهایی نشان میدهد منطقه پر خطر در غرب و جنوب غرب باقر شهراست که در مسیر گسل، شیب، بافت فرسوده و رودخانه قرار گرفته است که در نقشه ها عوامل پهنه بندی خطر و مدیریتی لحاظ گردیده است.

کلیدواژه‌ها

باقرشهر؛ مدیریت بحران؛ بلایای طبیعی؛ بحران های محیطی؛ آسیب پذیری مساکن شهری

عنوان مقاله [English]

Evaluation amount of vulnerability urban houses against environmental crisis with emphasize on crisis management role (case study :Baghershaher city)

نویسندگان [English]

Alireza Naserpoor¹؛ Azadeh Arbaby sabzevary²؛ hamidreza joodaki³؛ Massoumeh Sohrabi⁴

¹PhD Student of Geography and Urban planning, Islamshahr branch, Islamic Azad university, Islamshahr , Iran.

²Associate Professor of Geography & Urban Planning Islamshahr branch, Islamic Azad university, Islamshahr , Iran.

³Associate Professor of Geography & Urban Planning, Islamshahr branch, Islamic Azad university, Islamshahr , Iran.

⁴Associate Professor of Geology, Islamshahr branch, Islamic Azad university, Islamshahr , Iran.

چکیده [English]

Natural disasters are a phenomenon that neglect will cause irreparable damage. Extreme levels of flood danger were announced in at least three places. Baqershahr, as one of the important cities of Rey city, due to the location of several active faults and seasonal and permanent rivers around and inside it, as well as the existence of Behesht Zahra Grand High School, has a high vulnerability to natural and physical hazards, high population density. Also, the existence of the main fault of Rey Garmsar and rivers in the north of Tehran, the existence of aqueducts and high worn-out texture, is the main necessity and purpose of this realization. First, the research findings include the criteria of the natural index, which include sub-criteria of faults, slopes, rivers and aqueducts and physical criteria with sub-criteria of worn-out texture, urban thoroughfares, density of building units and special location, all of which are determined by urban planning experts. Urban and civil planning is measured in ANP network decision making software, pairwise comparison, and then interdependence between standard and sub-criteria. Finally, fuzzy maps are output in the software of Geographic Information Systems (GIS) software so that the map can be mapped. Operations of production and to assess and analyze the vulnerability of housing in Anj Be. With the produced maps, the danger points in the area of ​​Baghershahr city are shown. Finally, it analyzes physical and natural indicators and how to manage the crisis in Baqershahr city. By obtaining the impact factor, the valued maps and zoning of critical factors are determined. The final result shows that the high-risk area in the west and southwest of Baqer Shahra is located in the path of fault, slope, worn texture and river. Maps are considered risk and management zoning factors.

کلیدواژه‌ها [English]

Baghershahr, crisis management, Natural disaster, Natural crisis, vulnerability urban houses

مراجع

Abdoolahi ,M (2017) Crisis management in urban area ,Dehyari and municipality institution publication.

2-Ahadneshad,M.and et(2014) Estimate and site selection of urban green space case study 11 region Tehran city, Geography and urban planning and regional journal ,No 12.

3-Amini,j.(2011)Analysis of urban housing Vulnerability against earthquake case study 9 region Tehran city, human science faculty, Msc dissertation in Remote sensing and GIS.

4-Asgari,A(2018) Suitable strategic compilation for crisis management in 21 region Tehran ,M.A dissertation, Azad Islamic university Eslamshaher branch.

5-Birodian, N.(2019) Crisis management :safeness principle in unexpected accidents, Jahad Mashad university.

6-Darbak, Tomas E(2014) Emergency Management ,Strategies for maintaining organization integrity.

 7-Darodi ,M.(2106) Reduce Vulnerability from earthquake with attention to urban structure, The first international conference in urban construction.

8-Gulati, B.(2016) Earthquake Risk Assessment of Building applicability of HAZUS in Dehradum , India, Unpublished MS Thesis, ITC , the Netherlands.

9-Hossinikhoh, H ,Mohammadi, J(2018) space analysis of population settlement Vulnerability against earthquake case study Dena area ,Physical environment disaster,No17,autman.

10- Kashani jo,Kh (2015) Knowing definition of run down texture in Tehran, International conference in modern gained research in sciences and engineering ,Mashhad.

11-Mahmoodi, M(2013) Urban land use planning in urban sensing regions case study :Farahzad river, M.A. dissertation, Training teacher university, Human sciences faculty.

12-Montoya,T(2012) Urban Disaster Management: A case study of Earthquake Risk Assessment in Cartago ,Cost Rica, Thesis Utrecht university.

13- Master and Detail plan(2011) Baghershaher  municipality , Architecture and urban planning assistance.

14-Nazmfar,H and et (2106) Estimate Vulnerability of urban passage  network in against earthquake case study 3 region Tehran municipality ,Crisis management journal, Summer, No 9

15-Ranjazmi,F(2014) Analysis of urban housing Vulnerability against earthquake case study 8region

M.A dissertation , Tabriz university .

16-Sabori,M (2013) Analysis estimate of urban  region Vulnerability against earthquake case study 5 region Tehran city, M.A dissertation, Azad Islamic university ,science and research branch.

17-Sarvar,R(2016) Strategic analysis of applied spatial changes in Tehran south limits area (case study :Eslamshaher and Rey area)..

18- Tavacoli ,M(2019) principle and bases of crisis management ,Knowledge Saha publication ,second edition ,Tehran.      

19-Zangiabadi,A , Tabrizi, N(2017) Tehran earthquake and estimate spatial of urban regional Vulnerability, Geographical Research Journal, No 56,Tehran university.

20-Yodmani, S (2018) Disaster risk management and vulnerability reduction: Protecting the poor ,Paper presented at the Asia and Pacific forum on poverty organized by  the Asian Development Bank.