ارزیابی اقتصادی روش‌های مختلف آبیاری در استفاده از انرژی های نو و مرسوم در کشت گندم آبی

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 8، دوره 13، شماره 47، دی 1399، صفحه 101-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هرمز اسدی^{* 1}؛ جواد باغانی²

¹استادیار پژوهش تحقیقات اقتصاد کشاورزی ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

²استادیار پژوهش مؤسسة تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

تاریخ دریافت: 26 اسفند 1398،  تاریخ بازنگری: 16 تیر 1399،  تاریخ پذیرش: 17 دی 1399 

چکیده

امروزه به دلیل محدودیت منابع آبی، کاربرد روش­های مناسب آبیاری به منظور افزایش بهره­وری مصرف آب در تولید محصولات استراتژیک بویژه گندم امری ضروری است. اهداف پژوهش حاضر بررسی اقتصادی روش­های مختلف آبیاری (قطره­ای نواری، سنترپیوت و بارانی) در استفاده از انرژی نو (خورشیدی) و مرسوم (شبکه) در تولید گندم بود که در استان البرز در سال های 1395 و 1396 انجام گرفت. در این تحقیق، ابتدا نیاز آبی محصول تعیین و سپس هزینه و منافع روش­های مختلف آبیاری با استفاده از برق شبکه و برق خورشیدی در تولید محصول مشخص شد. جهت بررسی اقتصادی به منظور  انتخاب بهترین روش آبیاری از تکنیک بودجه بندی جزیی استفاده شد. در این روش از شاخص­های درآمد و هزینه و منافع خالص نهایی استفاده شد. طبق نتایج، میزان صرفه جویی مصرف آب در روش­های آبیاری قطره­ای نواری و سنترپیوت نسبت به روش آبیاری مرسوم بارانی به ترتیب 8/22 و 6/17 درصد بود. میانگین منافع خالص تولید گندم در روش­های آبیاری بارانی، سنترپیوت و قطره­ای نواری با استفاده از برق شبکه به ترتیب 6/84 ، 6/85 و 7/90 میلیون ریال در هکتار و با استفاده از سلول­های خورشیدی به ترتیب 4/72، 7/79 و 3/85 میلیون ریال در هکتار محاسبه شد. در مجموع تیمار روش­های قطره­ای نواری با کاربرد برق شبکه به عنوان تیمار برتر و اقتصادی در تولید گندم توصیه گردید، چون در صورت جایگزینی سایر تیمارها بجای این تیمار، منفعت خالص نهایی کاهش یافته است. 

کلیدواژه‌ها

انرژی خورشیدی و شبکه؛ سیستم آبیاری؛ عملکرد گندم؛ منافع خالص

عنوان مقاله [English]

Economical Assessment of Different Irrigation Methods Using New and Traditional Energies in Irrigated Wheat Cultivation

نویسندگان [English]

hormoz asadi¹؛ Javad Baghani²

¹Assistant Professor in Agricultural Economic researches, Seed and Plant Improvement Institute(SPII), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

²Research Assistant Professor of Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

چکیده [English]

Nowadays, the use of proper irrigation methods to increase the productivity of water use in the agricultural sector due to the limited water resources is considered essential. The aim of the present research was designed with the economical assessment of irrigation different methods (drip irrigation, center pivot and fixed classical sprinkler irrigation) in using new(solar) and traditional (network) energies in irrigated wheat production. This research carried out in Alborz province in 2016 and 2017. In this research, at first, water requirement of this product was determined by Karaj condition and then, the cost and benefits of irrigation different methods using electricity network and solar power in the production of wheat was determined. For economic analysis in order to selecting the best irrigation method used Partial Budgeting Method. In this method, used Cost and Benefits and Marginal Net Benefits. According to the results, water saving in drip irrigation, center pivot to fixed classical sprinkler irrigation were estimated 22.8 and 17.6 percent, respectively. That means the net Benefits of wheat production in fixed classical sprinkler irrigation, center pivot and drip irrigation using electricity network were estimated 84.6, 85.6 and 90.7 Iranian million rials per ha and using solar power were estimated 72.4, 79.7 and 85.3 Iranian million rials per ha. In general, drip irrigation system using electricity network was recommended as better treatment and economic in wheat production, because, substitution of others systems instead of this method, Marginal Net Benefits in this substitution would decrease.

کلیدواژه‌ها [English]

Irrigation system, Net benefit, Solar and Network energy, Wheat yield

مراجع

1)       اسدی ه و مستوفی سرکاری م.ر. 1397. ارزیابی اقتصادی کمباین های برداشت گندم در استان تهران. نشریه تحقیقات سامانه ها و مکانیزاسیون کشاورزی. 19(71).: 64-55.

2)       باغانی ج. 1397. امکان سنجی استفاده از انرژی های نو در سیستم های آبیاری تحت فشار. گزارش نهایی مصوب، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 88 صفحه.  

3)       پرورش ریزی ع و اشرف زاده ا. 1397. تحلیل فنی و اقتصادی آبیاری خورشیدی: مقایسه با منابع متداول انرژی در آبیاری. فصلنامه پژوهش های سیساستگذاری و برنامه ریزی انرژی. 4(11).: 228-201.

4)       ترک نژاد ا. آقایی م. جعفری ح. شیروانی ع. روئینتن ر. نعمتی ع و شهبازی خ. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی روش های آبیاری قطره ای در گندم و مقایسه آن با روش آبیاری سطحی.  نشریه پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 72.: 44-26.

5)       قربان نژاد، م. چوبچیان، ش و فرهادیان، ه. 1398. عوامل موثر بر قصد پذیرش فناوری انرژی های تجدید پذیر در میان کشاورزان در شهرستان لارستان. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 2(50): 347-365

6)       قدمی فیروزآبادی ع. چایچی م و سیدان س.م، 1396. اثر سامانه های آبیاری بر عملکرد و بهره وری آب سه ژنوتیپ گندم و ارزیابی اقتصادی آنها در همدان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 31(2): 149-139.

7)       قدمی فیروزآبادی ع. سیدان س.م و مظاهری لقب ح، 1390. ارزیابی فنی و اقتصادی اثر دو روش آبیاری قطره ای و شیاری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در چهار رقم کلزا. نشریه علوم زراعی ایران. 13(2): 335-325.

8)       لهونیان، ه. 1385. استفاده از انرژی خورشیدی (سیستم فتوولتائیک) در تامین برق چاه­های آب کشاورزی. یازدهمین کنفرانس شبکه­های توزیع برق. 12 و 13 اردیبهشت. مازندران.

9)       علیزاده ا. و کمالی ج، ا. 1387. نیاز آبی گیاهان در ایران. انتشارات آستان قدس رضوی. چاپ دوم، 228 صفحه. 

10)   عنابی میلانی ا و زمانی ص، 1393. تاثیر روش های برنامه ریزی آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف گندم. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 28(3): 502-489.

11)   نادری ن.  قدمی فیروزآبادی ع و فرومدی مص، 1397. ارزیابی سیستم های مختلف آبیاری بارانی در شرایط مزرعه. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 32(3): 439-429.

12)    Adnan, Z. A.  2015. Renewable power generation costs in 2014. International Renewable Energy Agency, 75.

13)     Celik, A.N. 2006. Present status of photovoltaic energy in turkey and life cycle techno-economic analysis of a grid-connectedphotovoltaic-house, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 10: 370-387.

14)    Lui, B.L.S. 2005. Trial Use of Solar Power Automatic Irrigation System. Geo Report No. 194. Geotechnical Engineering Office. Civil Engineering and Development Department. Hong Kong.

 Moral, F. J., López Rodríguez, F., Cuadros, F. and Ruiz Celma, A. 2009. Computer-assisted sizing of photovoltaic systems for drip irrigation of olive orchards in semi-arid