تحلیل کارکردی تقسیمات کشوری در اجرای برنامه‌های آمایش سرزمین با تأکید بر ایران

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 3، دوره 4، شماره 14، مرداد و شهریور 1393، صفحه 1-12   

نویسندگان

زهرا احمدی پور^{* 1}؛ حسن جعفرزاده²؛ محمدرضا میرزایی²

¹دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 22 مرداد 1393،  تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1393 

چکیده

     سازماندهی سیاسی فضای هر کشور در قالب تقسیمات کشوری به اجرا در می­آید. تقسیمات کشوری از مهم­ترین عواملی است که یک نظام سیاسی باید برای تهیه و اجرای برنامه­های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فضایی، زیست­محیطی و همچنین اداره بهتر سرزمین و بهره­برداری بیشتر، به آن توجه کند. از جمله این برنامه­ها، برنامه آمایش سرزمین است که به منظور رفع نابرابری­ها و ایجاد تعادل فضایی در بسیاری کشورها تهیه و اجرا می­شوند. در این تحقیق که از نوع بنیادی است با استفاده از روش کتابخانه­ای، اطلاعات مورد نیاز جمع­آوری گردید و سپس با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این مسئله پرداخته شد؛ که تقسیمات کشوری چه نقشی در اجرای برنامه­های آمایش سرزمین ایفا می­کند و عملکرد تقسیمات کشوری ایران در این راستا به چه نحو بوده است؟ نتیجه بررسی­ها نشان داد که تقسیمات کشوری از سه جهت عمده: 1- ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی 2- ایجاد یک مبنا و بستر برای برنامه­های آمایش 3- مکانیسم اجرای برنامه­های آمایش از طریق تمرکززدایی می­تواند در اجرای طرح­های آمایش سرزمین مؤثر باشد. از طرف دیگر تقسیمات کشوری ایران بدلیل ناهمگن بودن حوزه­های تقسیماتی و به تبع آن عدم انطباق با الزامات منطقه­ای و همچنین سیستم حکومتی متمرکز که موجب تمرکز جمعیت و فعالیت­ها در مرکز و عدم تعادل در ابعاد مختلف در سطح سرزمین شده است، نتوانسته کارایی لازم را در تهیه و اجرای برنامه­های آمایش داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

تقسیمات کشوری؛ آمایش سرزمین؛ سازماندهی فضا؛ برنامه ریزی؛ ایران