بررسی و تحلیل روند تحولات نظام شهری استان ایلام طی سالهای 1345 تا 1385

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 6، دوره 4، شماره 14، مرداد و شهریور 1393، صفحه 45-58   

نویسندگان

علی شماعی^{* 1}؛ علی محمد جمهوری²

¹دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 22 مرداد 1393،  تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1393 

چکیده

      اولین مرحله در برنامه­ریزی منطقه­ای تحلیل نظام سلسله­مراتب شهری و روند تحولات آن درسطح  مناطق و نواحی یک کشور است. در دنیای واقعی هیچ شهر و منطقه­ای بی نیاز از ارتباط و تعامل با شهرها و مناطق دیگر نیست. در پرتو  این ارتباط متقابل است که نظام شهری متوازن شکل می­گیرد. این مقاله با هدف، دستیابی به ویژگی­های شبکه شهری استان ایلام و چگونگی روند تحولات آن طی سالهای  1345 تا 1385 پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با بهره­گیری از مدل­های نخست شهری، ضریب آنتروپی، ضریب جینی، تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون و قانون رتبه- اندازه انجام گرفته است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که پدیده­ی نخست شهری، گسست در ساختار سلسله­مراتبی، کم جمعیتی اکثر شهرها، عدم تعادل و توازن در توزیع فضایی جمعیت شهری از ویژگی­های شبکه شهری استان است. در سال­های اخیر اگرچه از میزان نخست شهری کاسته شده و از رقم 77 درصد در سال 45 به 48 درصد در سال 85 رسیده، اما شبکه شهری همچنان به لحاظ توزیع فضایی جمعیت ناموزون و نامتعادل است. این امر موجب عدم بهره­برداری بهینه از منابع سرزمینی شده است.

کلیدواژه‌ها

نظام شهری؛ سلسله مراتب جمعیت شهری؛ برنامه ریزی منطقه ای؛ ایلام