بررسی تراوایی در شرایط تغییر شکل مقطع و شیب در آبیاری جویچه‌ای

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 8، دوره 7، شماره 20، خرداد و تیر 1393، صفحه 91-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پریوش رئیسیان فرد دشتکی¹؛ سید حسن طباطبائی^{* 2}؛ علیرضا حسین پور³؛ سونیا زبردست⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد- شهرکرد، ایران

²دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد- شهرکرد، ایران

³استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد- شهرکرد، ایران

⁴دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد- شهرکرد، ایران

تاریخ دریافت: 22 شهریور 1393،  تاریخ پذیرش: 22 شهریور 1393 

چکیده

تراوایی یکی از فراسنجهای مؤثر در آبیاری سطحی است که لزوم اندازه­گیری آن کاملا مشهود است. عوامل بیشماری از جمله شیب، بده، سطح مقطع و ضریب زبری مانینگ بر تراوایی مؤثر است. در این تحقیق از معادله‌ی کوستیاکف-لوئیز برای تراوایی، و از روش دو نقطه­ای برای اندازه­گیری سرعت تراوایی­پذیری خاک استفاده شده است. این مطالعه در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام گرفته و شامل سه تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی انجام شده ­است. تغییرات شیب و شکل جویچه در تیمارها و اثر آنها بر توزیع رطوبت در عمق خاک، سرعت تراوایی و روند تراوایی تجمعی در خاک بررسی شده­ و با استفاده از آزمون LSD تجزیه آماری صورت گرفته ­است. نتایج نشان دادند که کمترین سرعت تراوایی (00052/0 مترمکعب در دقیقه) و کمترین مقدار تراوایی تجمعی (05/0 مترمکعب در متر) در تیمارهای مربوط به تغییرشیب مشاهده ­شده‌اند. تغییر شیب روی تراوایی­پذیری، سرعت تراوایی  و سرعت تراوایی پایه (f_o) اثر­گذار بوده و در سطح آماری 1 درصد دارای تفاوت آماری است. تغییر سطح مقطع جویچه تفاوت معنی­داری بر روی سرعت تراوایی پایه  ایجاد نکرده و بر روی ضریب (k) و توان (a) معادله کوستیاکف-لوئیز، تغییرات سطح مقطع و شیب تفاوت معنی­داری ایجاد نشده است. با تغییر سطح مقطع توزیع رطوبت، یکنواختی بیشتری نسبت به تغییر شیب در برداشته است.

کلیدواژه‌ها

آبیاری جویچه‌ای؛ شکل مقطع؛ شیب جویچه؛ تراوایی

عنوان مقاله [English]

Determination of infiltration in furrow irrigation system under variable furrow cross section and bed slope

نویسندگان [English]

p. r¹؛ s.h t²؛ a. h³؛ s. z⁴

چکیده [English]

Infiltration is one the most important parameters in surface irrigation which its accurate measurement is obvious. It could potentially affected by different parameters such as bed slope, discharge, cross section and roughness coefficient. In this research, Kostiakov-Louis equation (KLE) was employed using two-point method, in order to measure the soil infiltration rate. This study was carried out in research field of Shahrekord University, Shahrekord, Iran. A completely randomized block design was employed with three treatments and three replications. The effect of changes in furrow bed slope and shape is evaluated on the soil moisture distribution, soil infiltration rate and cumulative infiltration. Statistical analysis was performed using the LSD test. The results show that the lowest infiltration rate (0.00052 cubic meters per minute) and cumulative infiltration value (0.5 cubic meters per meter) were observed in variable furrow bed slope. The changes in the slope were significant (P<0.01) on soil infiltration rate and soil basic infiltration rate (). There is no correlation between cross section variation and KLE parameters including k, a and  (P<0.01). The result shows that soil moisture distribution was more uniform in variable cross sections than other treatments

کلیدواژه‌ها [English]

furrow irrigation, Cross section, Furrow bed slope, Infiltration