بررسی اثرات فصلی بودن فعالیت های گردشگری بر امنیت شغلی شاغلین بخش گردشگری (مطالعه موردی: شهر سرعین)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقاله 5، دوره 4، شماره 15، آذر و دی 1393، صفحه 29-44   

نویسندگان

علی حاجی نژاد¹؛ جعفر قادری²؛ احدالله فتاحی³؛ فاطمه باقری^{* 4}؛ ناصر عبدی⁵

¹دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

²استادیار اقتصاد شهری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

⁴کارشناسی ارشد مدیریت گردشگری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁵کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

تاریخ دریافت: 14 آذر 1393،  تاریخ پذیرش: 14 آذر 1393 

چکیده

       اهمیت صنعت گردشگری که اقتصاددانان آن را سومین صنعت بزرگ دنیا می­دانند، به اندازه­ای است که هر کشوری علی رغم میزان سطح توسعه­ای که دارد، خواهان اثرات مثبت آن اعم از توسعه اقتصادی، ارتقا ارتباطات و صلح بین المللی، بهبود استاندارد زندگی، حفاظت از میراث فرهنگی و ... است. گردشگری بیش از 7/8 درصد از استخدام جهانی و یک شغل به ازای هر 5/11 شغل موجود در جهان را به خود اختصاص داده است. با این وجود، یکی از انتقادات وارد آمده بر اشتغال­زایی گردشگری، فصلی بودن آن است. این پدیده که می­توان گفت گریبان­گیر هر مقصد گردشگری است؛ بر امنیت شغلی فعالین حوزه گردشگری تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر که از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است؛ بررسی تأثیر فصلی بودن، بر دو بعد مهم امنیت شغلی یعنی درآمد و ثبات شغلی است. در این پژوهش، میانگین درآمد و تعداد کارکنان قراردادی در فصول مختلف سال و همچنین دیدگاه 105 شاغل گردشگری در مورد تأثیر فصلی بودن بر درآمد و ثبات شغلی آن­ها (با استفاده از آزمون T) در 3 حوزه فعالیتی گردشگری یعنی هتل، رستوران و فروشگاه­های عرضه سوغات در شهر سرعین، در قالب پرسشنامه مورد ارزیابی قرار می­گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که میانگین درآمد و توزیع کارکنان قراردادی در سرعین، در فصول مختلف، متفاوت است؛ به این ترتیب که این دو شاخص در فصل تابستان به بیشترین مقدار خود و به ترتیب در فصول بهار، پاییز و زمستان کاهش می­یابند. هم چنین فعالین این حوزه اثر فصلی بودن گردشگری (که بر تعداد گردشگران هر فصل) را بر میزان درآمد و احساس ثبات شغلی خود را تأیید می­کنند. راه­کارهایی از جمله متنوع سازی بازار هدف گردشگری، برگزاری جشنواره و رویدادها و ایجاد مشوق­هایی مانند قیمت­گذاری متفاوت در فصول کم رونق می­تواند موجب تعدیل اثرات نامطلوب فصلی بودن شود.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ فصلی بودن؛ امنیت شغلی؛ شهر سرعین