تحلیلی بر راهبردهای معیشتی روستائیان در برابر پاندمی کرونا (مطالعه موردی: روستاهای بخش اورامان)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

دوره 14، شماره 55، آبان 1403، صفحه 77-92

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2022.28536.3946

نویسندگان

سعدی محمدی^{* 1}؛ اسکندر مرادی²؛ ایوب مرادی³

¹عضوی هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، شاغل در آموزش و پرورش استان کردستان

تاریخ دریافت: 02 مرداد 1400،  تاریخ بازنگری: 14 اسفند 1400،  تاریخ پذیرش: 14 مهر 1401 

چکیده

یکی از فشارها و شوک‌هایی که در چند سال اخیر بر نظام معیشتی روستاییان وارد آمد، پاندمی کرونا بود. پاندمی که تاثیرات متفاوتی بر نظام معیشتی وارد آورد و با توجه به عدم آشنایی جوامع مختلف و به ویژه جوامع روستایی در خصوص شیوه مقابله با این پدیده نو ظهور، راهبردهای معیشتی متفاوتی در برابر آن به کار گرفته شد. در این راستا در پژوهش حاضر، هدف اصلی؛ بررسی راهبردهای معیشتی اتخاذه شده از سوی روستائیان و نتایج حاصل از این راهبردها در بخش اورامان- شهرستان سروآباد می‌باشد. رویکرد پژوهش؛ آمیخته‌ای از روش‌های کمی وکیفی است. گردآوری داده‌ها در بخش نظری با بهره‌گیری از منابع اسنادی و در بخش میدانی با روش پیمایشی بوده است. جوامع آماری پژوهش را سه گروه مردم محلی(300 نفر به روش کوکران)، مسئولین توسعه‌ای (18 نفر به روش هدفمند و متخصصان علمی منطقه (12 نفر به روش هدفمند)، دربر می‌گیرند. نتایج با بهره‌گیری از آزمون‌های آمار استنباطی(همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر، تحلیل رگرسیون)، نشان دادند که در سطح معنی‌داری 0.001 و با اطمینان 99 درصد با میانگین‌های محاسبه شده برابر 2.63 و 2.72 ، وضعیت تاب‌آوری معیشتی روستاییان در بخش اورامان در مقابل پاندمی کرونا، در وضعیت بسیار نامناسبی است. نتایج حاکی از آن است که عواملی مانند جمعیت روستاها، تعداد جمعیت خانوار و فعالیت اقتصادی روستائیان، مهمترین عوامل تبیین کننده وضعیت تاب آوری معیشتی روستائیان در برابر پاندمی کرونا هستند. همچنین عواملی مانند مصرف پس‌اندازها، فروش طلا و فلزات گران‌بهای ذخیره‌ای، افزایش ساعات کاری، قرض گرفتن پول از یکدیگر، تغییر محل جغرافیایی اشتغال(اشتغال موقت در شهر مریوان-سنندج)، عضویت در صندوق‌های پس انداز مشترک روستائیان، فروش زمین و یا اجاره دادن باغات، دریافت وام، مهاجرت و بازاریابی مجازی و فروش مجازی صنایع دستی؛ مهمترین راهبردهای اتخاذی از سوی روستاییان در مقابله با تداوم پاندمی کرونا هستند و در نهایت تداوم پاندمی کرونا منجر به گسترش فقر چند بعدی و محرومیت در ابعاد مختلف؛ آسیب‌پذیری معیشت؛ مشاغل و درآمد ناپایدار و ناکافی؛ تخریب محیط طبیعی و کاهش تولید؛ انزوای روستاهای منطقه و زنان در عرصه شغلی و اجتماعی؛ عدم امنیت روانی و ناامیدی جهت کار و تلاش در روستاهای اورمان گردیده است.

کلیدواژه‌ها

پاندمی کرونا؛ تاب‏آوری معیشتی؛ بخش اورامان شهرستان سروآباد

عنوان مقاله [English]

Analysis of Villagers' Livelihood Strategies Against Corona Pandemic (Case study: Oraman Villages)

نویسندگان [English]

saadi mohammadi¹؛ askandar moradi²؛ ayob moradi³

¹Faculty member, Department of Geography and Rural Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran

²Assistant Professor, Department of Geography, Payame Noor University, Tehran, Iran

³M.A in Geography and Rural Planning, Payame Noor University, working in education of Kurdistan province

چکیده [English]

In recent years, one of the most significant shocks to rural livelihoods has been the COVID-19 pandemic. This global crisis affected rural livelihood systems in various ways, and due to limited preparedness—particularly in rural areas—households adopted diverse strategies in response.This study investigates the livelihood strategies adopted by villagers in the Oraman region of Sarvabad County during the pandemic, and evaluates their effectiveness. Employing a mixed-methods approach, the research combines both quantitative and qualitative techniques. Data were collected through documentary analysis (for the theoretical framework) and a field survey. The statistical population comprised three key groups: local residents (300 individuals selected using Cochran’s formula), development officials (18 individuals selected purposively), and regional experts (12 individuals also selected purposively). Inferential statistical analyses—including Pearson correlation, path analysis, and regression—revealed, at a 0.001 significance level and with 99% confidence, that the average livelihood resilience scores (2.63 and 2.72) indicate a highly unfavorable situation in the face of the pandemic. Key explanatory factors include village population size, number of households, and the level of villagers’ economic activity. The primary livelihood strategies employed by villagers included: using personal savings, selling gold and other stored valuables, increasing work hours, borrowing money, temporary migration for employment (especially to Marivan and Sanandaj), participation in local savings groups, selling land or leasing gardens, taking loans, engaging in virtual marketing, and selling handicrafts online. Overall, the prolonged pandemic has contributed to the deepening of multidimensional poverty and deprivation in various aspects of life: increased livelihood vulnerability; insecure and insufficient jobs and incomes; environmental degradation and declining productivity; social and geographical isolation of villages—particularly impacting women’s participation in employment and public life; and a lack of psychological security and motivation to pursue work and development in the villages of the Oraman district.

کلیدواژه‌ها [English]

Corona pandemic, livelihood strategy, Livelihood resilience, Oraman district of Sarvabad County

مراجع