تحلیل ساختاری زیست پذیری شهری در کلان‌شهر اهواز با رویکرد آینده‌پژوهی

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 خرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2023.29384.4016

نویسندگان

مینا خندان^{* 1}؛ نوبخت سبحانی²

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

²دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 23 آبان 1400،  تاریخ بازنگری: 05 مرداد 1401،  تاریخ پذیرش: 11 مرداد 1401 

چکیده

امروز بیشتر کلان‌شهرها چالش‌های در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و غیره مواجه هستند و رویکردهای گوناگونی برای حل مشکلات در وضع موجود مطرح شده است که یکی از آن‌ها زیست پذیری و آینده‌پژوهی می‌باشد. این دو مقوله علاوه بر توسعه پایدار شهری، می‌توانند به عنوان یک اصل راهنما در چارچوب گفتمان پایداری در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی شهری گسترش پیدا کنند. بنابراین، توجه به ابعاد زیست پذیری در وضع موجود و آینده‌نگری آن از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. در این امتداد هدف پژوهش تحلیل ساختاری زیست پذیری شهری در کلان‌شهر اهواز با رویکرد آینده‌پژوهی می‌باشد که از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت بر اساس روش آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. جامعه آماری در این پژوهش مشتمل بر 8 نفر از متخصصان آینده‌پژوهی، برنامه ریزان و مدیران شهری که به صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند، می‌باشد. برای تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها از روش تحلیل اثرات متقابل، میک مک استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیش از 2درصد متغیرها بدون تأثیر، 24 درصد متغیرها تأثیرگذار، 65 درصد متغیرها تقویت ‌کننده و در نهایت نزدیک به 8 درصد متغیرها توانمند ساز بوده‌اند. از سوی دیگر، متغیر داشتن پس‌انداز مناسب و دسترسی به امکانات و خدمات شهری به ترتیب دارای تأثیرگذارترین و اثرپذیرترین متغیر شناخته شده‌اند. همچنین بر اساس نتایج متغیر پس‌انداز و دسترسی به امکانات و خدمات شهری به ترتیب دارای تأثیرگذارترین و اثرپذیرترین متغیر شناخته شده‌اند. در حالت کلی پراکنش متغیرها در صفحه پراکندگی افق 1410 نشان می‌دهد که وضعیت زیست پذیری در محدوده مورد مطالعه ناپایدار است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل ساختاری؛ زیست پذیری شهری؛ آینده‌پژوهی؛ کلان‌شهر اهواز

عنوان مقاله [English]

Structural analysis of urban livability in Ahvaz metropolis with a future research approach

نویسندگان [English]

Mina Khandan¹؛ Nobakht Sobhani²

¹Assistant Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

²PhD in Geography and Urban Planning, Sciences and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Nowadays, most metropolises are facing challenges in various dimensions, including economic, social, physical, environmental, etc., and a variety of approaches such as livability and future research have been proposed to solve the problems in the current situation. In addition to sustainable urban development, these two categories can be developed as a guiding principle in the framework of sustainable discourse in policy-making and urban planning. Therefore, it is important and necessary to take into account the dimensions and foresight of livability in the current situation. In this regard, this study is aimed at the structural analysis of urban livability in the metropolis of Ahvaz using a futures research approach. It is an applied study conducted using the analytical exploratory design based on the futures research method. The statistical population consists of 8 experts of futures research, urban planners and managers selected by purposive sampling. The Mic Mac method of cross-impact analysis was used to analyze the findings. The results showed that more than 2% of the variables had no influence, 24% of them were effective, 65% were reinforcing and finally about 8% were empowering. On the other hand, the variables of "having appropriate savings" and "access to urban facilities and services" were the most influencing and influenced variables, respectively. The results also showed that the variables of "savings" and "access to urban facilities and services" were the most influencing and influenced variables, respectively. In general, the distribution of variables in the dispersion map of 1410 Horizon shows that livability has an unstable status in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

Structural analysis, Urban livability, Futures research, Ahvaz metropolis

مراجع