شناسایی مؤلفه‌های اثرگذاری و اثرپذیری گردشگری پایدار در محیط‌زیست ساحلی (مطالعه موردی: بندر رستمی استان بوشهر)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 خرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2023.30317.4090

نویسندگان

اسماعیل عباسی^{* 1}؛ هانا اعتمادی²؛ حمید عمونیا³؛ خاطره یزدان پرست⁴؛ محمدحسن ماهوتچی⁵

¹محیط زیست، دانشگاه خلیج فارس

²گروه محیط زیست، پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه خلیج فارس

³دانشگاه تربیت مدرس

⁴دانشگاه خلیج فارس

⁵دانشگاه تهران

تاریخ دریافت: 31 فروردین 1401،  تاریخ بازنگری: 06 دی 1401،  تاریخ پذیرش: 07 دی 1401 

چکیده

امروزه بهره‌برداری بهینه از توان‌های بالقوه هر سرزمین در چارچوب اهداف توسعه پایدار به یکی از دغدغه‌های اصلی محلی، ملی و بین‌المللی تبدیل شده است. این موضوع در مناطق آسیب‌پذیر از نظر منابع زیستی و همین‌طور مناطق ساحلی اهمیت بیش‌تری می‌یابد. بنابراین با وجود اهمیت زیاد صنعت گردشگری، افزایش گردشگران در برخی مناطق گردشگری می‌تواند موجب آسیب‌پذیری منابع طبیعی و به‌طور‌کلی محیط زیست شود، پس لازم است تعاملی قوی بین مولفه‌های گردشگری و اثرات آن بر محیط‌زیست برقرار نمود و به گردشگری پایدار رسید. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار و تأثیرپذیر گردشگری ساحلی پایدار در روستای بندر رستمی واقع در استان بوشهر است. این پژوهش از لحاظ نوع پژوهش کاربری و داده های آماری آن از طریق مطالعات میدانی جمع آوری شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که شاخص‌های راه‌ها، آب و هوای مناسب، مراکز تجاری، مناظر مطلوب و پوشش گیاهی جزء شاخص‌های کلیدی و تأثیرگذار در گردشگری پایدار روستای بندر رستمی می‌باشد. همینطور شاخص‌های شکار و زیارتگاه جزء شاخص‌های تأثیرپذیر و شاخص‌های دریانوردی، ماهی‌گیری و نمایشگاه جزء شاخص‌های مستقل می‌باشند. نتایج وزن‌دهی شاخص‌ها با مدل FAHP، نشان می‌دهد که شاخص آب و هوای مناسب با وزن 386/0، شاخص مناظر مطلوب با وزن 239/0 و شاخص پوشش گیاهی 129/0 بیشترین امتیاز را در میان شاخص‌ها دارند. بنابراین با بررسی تأثیرات مستقیم و روابط بین مولفه‌های مورد بررسی در گردشگری روستای بندر رستمی و همین‌طور با مقایسه نتایج حاصل از مدل FAHP مشخص گردید که شاخص‌های تأثیرگذار، امتیاز وزنی بیشتری نسبت به دیگر شاخص‌ها دارند.

کلیدواژه‌ها

گردشگری پایدار؛ توسعه پایدار؛ محیط زیست ساحلی؛ فرایند تحلیل شبکه؛ بندر رستمی

عنوان مقاله [English]

Identifying the components of effectiveness and sustainability of sustainable tourism in the coastal environment (Case study: Bandar Rostami of Bushehr province)

نویسندگان [English]

Esmaeil Abbasi¹؛ Hana Etemadi²؛ Hamid Amouniya³؛ Khatere Yazdanparast⁴؛ mohammad Hassan Mahotchi⁵

¹Environment, PGU

²Environment, Persian Gulf Research Institute, Persian Gulf University.

³Tarbiat Modares University

⁴PGU

⁵university of Tehran

چکیده [English]

These days, in the framework of sustainable development goals, the optimal use of land potential has become one of the main local, national and international concerns. This issue becomes more important in vulnerable areas in terms of biological resources and also coastal area. Therefore, despite the great importance of the tourism industry, the increase of tourists in some tourist areas can cause the impacts on natural resources and environments, so it is necessary to establish a strong interaction between the dimensions of tourism and its impacts on the environment to consequently achieve sustainable tourism. The aim of this study is to identify the effectiveness and impressible components of sustainable tourism in Bandar Rostami village in Bushehr province. The study type is practical research which collected data through filed study.
The results demonstrate that the key indicators in the sustainable tourism of Bandar Rostami village are roads, suitable weather, commercial centers, desirable landscapes and vegetation. Likewise, hunting and pilgrimage indicators are among the impressible indicators, and seafaring, fishing, and exhibition indicators are independent indicators. The results of index weighting with the FAHP model show that suitable weather index with a weight of 0.386, desirable scenery index with a weight of 0.239 and vegetation index with a weight of 0.129 have the highest scores among the indices. Therefore, by examining the direct effects and relationships between the investigated components in the tourism of Bandar Rostami village, as well as by comparing the results of the FAHP model, it was estimated that the influential indicators have a higher weight score than other indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

Sustainable tourism, sustainable development, coastal environment, network analysis process, Bandar Rostami

مراجع