تبیین عوامل موثر بر بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی شیراز با بهره گیری از نظریه داده بنیاد

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

دوره 15، شماره 59، اسفند 1403

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2022.30622.4209

نویسندگان

سعیده قادری¹؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی^{* 2}؛ مجتبی رفیعیان³

¹شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

²مدیر پژوهش، دانشکده هنر ومعماری، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³استاد دانشگاه

تاریخ دریافت: 31 خرداد 1401،  تاریخ بازنگری: 30 مرداد 1401،  تاریخ پذیرش: 31 شهریور 1401 

چکیده

مقدمه: بزرگترین شاخصه بافت های تاریخی دارا بودن میراث ملموس و ناملموس واجد ارزش و پتانسیل های قابل عرضه است اما مهمترین چالش در مواجه با این بافت ها، اتخاذ مداخله ای میانه است که حفاظت و توسعه آن ها را مدنظر قرار دهد. بافت های تاریخی با جاذبه های کالبدی، فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی که از گذشته داشته اند. بازآفرینی شهری رویکردی پایدار و فراگیر است که سعی در حل مشکلات و بهبود کلی وضعیت شهرها داشته است و توجه به برنامه ریزی بازآفرینی کالبدی امکان مناسبی را برای به دست آوردن جایگاه مناسب بافت های تاریخی فراهم می سازد.
هدف: بافت تاریخی ارزشمند شیراز، ظرفیت ویژه ای جهت نگاهداشت و ارتقاء ارزش ها توأمان با پاسخگویی به نیازهای زندگی روزمره مردم را در خود جای داده است، به همین سبب پژوهش حاضر درصدد است الگوی عوامل موثر بر بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی شیراز را تبیین نماید.
روش: این پژوهش برگرفته از پارادایم تفسیرگرایی است و در دسته اهداف توسعه ای و در زمره رویکردهای کیفی قرار می گیرد، روش گردآوری داده ها پیمایشی و شیوه نمونه گیری آن به صورت هدفمند است. برای تبیین الگو از راهبردهای نظریه داده بنیاد استفاده گردیده است. در این پژوهش جهت دستیابی به اهداف آن با 27 نفر از افراد متخصص که شامل بهره وران و استفاده کنندگان، ذی نفوذان و ذی مدخلان بافت بودند مصاحبه های نیمه ساختار یافته عمیق انجام گردید. بر اساس نظریه داده بنیاد، اسناد گردآوری شده در 165 کد باز، 127 مفهوم، 53 مقوله فرعی و 9 مقوله اصلی تحلیل شدند و الگوی موردنظر تبیین گردید.
نتیجه گیری: الگوی به دست آمده بیانگر این است که در بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی شهر شیراز با میراث غیرقابل جایگزین، ملموس و ناملموس شامل آثار تاریخی، بناهای مسکونی تاریخی، باید مرمت و تعمیر، زیباسازی کالبد و تقویت گردشگری را در دستور کار قرار داد، همچنین همزمان با ساماندهی کالبدی و عملکردی در بستر تدوین ضوابط و قواعد بومی متناسب با بافت، زمینه بروز خلاقیت و مشارکت ها و فعالیت های اقتصادی فراهم گردد تا منتج به تقویت هویت و حس تعلق به مکان در این بافت ارزشمند گردد.

کلیدواژه‌ها

بازآفرینی شهری؛ بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی؛ شیراز؛ نظریه داده بنیاد

عنوان مقاله [English]

Explaining the Effective Factors on the Physical Regeneration of the Shiraz Historical Texture Using Grounded Theory

نویسندگان [English]

saeideh Ghaderi¹؛ zahra sadat saeideh zarabadi²؛ Mojtaba Rafieian³

¹Faculty of Arts and Architecture. Islamic Azad University of Tehran Southern Branch. Iran

²Faculty of Architecture and Art,Sciences and Research Branch,Islamic Azad University,Tehran,Iran.

³Tarbiat Modares University

چکیده [English]

Introduction: The biggest characteristic of historical textures is having valuable and intangible heritage and potentials that can be offered, but the most important challenge in facing these textures is adopting intervention. Is the middle to consider their protection and development. Historical textures with physical, socio-cultural, economic and environmental attractions of the past. Urban regeneration is a sustainable and comprehensive approach that has tried to solve problems and improve the overall situation of cities, and paying attention to physical regeneration planning provides a good opportunity to obtain a suitable place for historical textures.
Aim: The valuable historical textures of Shiraz has a special capacity to maintain and promote values while meeting the needs of people's daily lives. Therefore, the present study seeks to explain the pattern of factors affecting the physical regeneration of the historical textures of Shiraz
Method: This research is taken from the interpretive paradigm and is in the category of developmental goals and qualitative approaches. The data collection method is survey and the sampling method is purposeful. Grounded theory strategies have been used to explain the pattern. In this study, in order to achieve its goals, in-depth semi-structured interviews were conducted with 27 experts, including users and users, infiltrators and stakeholders. Based on the data theory of the foundation, the collected documents were analyzed in 165 open source, 127 concepts, 53 sub-categories and 9 main categories and the desired pattern was explained.
Conclusion: The obtained model indicates that in the physical regeneration of the historical texture of Shiraz with irreplaceable, tangible and intangible heritage, including historical monuments, historic buildings, should be repaired, beautified and strengthened tourism on the agenda. Also, along with physical and functional organization in the context of developing local rules and regulations appropriate to the context, the field of creativity and partnerships and economic activities to provide the result to strengthen the identity and sense of place in this valuable context

کلیدواژه‌ها [English]

Urban Regeneration, Physical Regeneration of Historical Texture, Shiraz, Grounded Theory

مراجع