کاربست برنامه ریزی سناریو محور در پیاده مداری معابر شهری (مطالعه موردی: خیابان آخوند خراسانی شهر مشهد)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 خرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2023.31291.4278

نویسندگان

تکتم حنایی¹؛ سیده الهه رضوانیان²؛ فرید بشیان^{* 3}

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت: 13 آذر 1401،  تاریخ بازنگری: 13 خرداد 1402،  تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1402 

چکیده

پیاده روی به عنوان یکی از شیوه های حمل و نقلی آسان از دیرباز مورد توجه بوده است. در یک محور پیاده مدار، اولویت عبور با پیاده بوده اما امکان جابجایی سواره نیز وجود دارد. بروز مشکلات ناشی از ارجحیت اتومبیل در شهرهای امروزه موجب شده است که توجه مدیران شهری به سمت ارتقا پیاده مداری جلب شود. پژوهش حاضر در پی آنست تا با بهره گیری از برنامه ریزی سناریو محور، آینده های محتمل پیاده مداری محور آخوند خراسانی شهر مشهد را شناسایی و متناسب با آن پیشنهادات کارآمد ارائه دهد. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی تحلیلی می باشد. در این پژوهش بر اساس روش شناسی های مبتنی بر رویکرد سناریونویسی، از روش های اسنادی و میدانی(مشاهده و پرسشنامه ؛ گروه مخاطب کارشناسان، کسبه، ساکنین و مراجعین) جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری برای هر گروه مخاطب 10 نفر(مجموعا40) می باشد. همچنین از روش دلفی آنی، استیپ و سناریونویسی اسمیک پراب اکسپرت به منظور تحلیل اطلاعات بهره گرفته شده است. محور آخوندخراسانی با طول 1500 و عرض 30 متر یکی از محورهای باهویت مشهد می باشد. نحوه استقرار محور و موقعیت آن نسبت به حرم مطهر امام رضا(ع)، وجود فعالیتهای تجاری و مسیر عبور زوار از قابلیتهای آن جهت تبدیل شدن به یک محور پیاده مدار حکایت دارد. بر اساس متغیرهای بدست آمده از نظرات جامعه آماری و تحلیل های نرم افزار اسمیک ، 5 گمانه و 32 سناریو برای پیاده مداری محور استخراج شد. مطابق خروجی بدست آمده، بیشترین احتمال وقوع مربوط به سناریوی سوم است(17 درصد)که در آن 4 گمانه افزایش سرزندگی اجتماعی، کاهش ناهنجاری های اجتماعی، افزایش ترافیک در محورهای مجاور و افزایش رونق اقتصادی به وقوع پیوسته و گمانه مقاومت کسبه در برابر پیاده مداری رخ نمی دهد.نتایج : نتایج تحلیل حساسیت نشان میدهد که از میان گمانه های موجود، «مقاومت کسبه» تاثیرگذارترین متغیر در پیاده مداری این محور است. درنتیجه برای اجرای پروژه مهم ترین چالش پیش رو راضی کردن کسبه می باشد که در جهت این امر پیشنهاداتی در انتها ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

پیاده مداری؛ برنامه ریزی سناریو محور؛ مشهد؛ محور آخوند خراسانی

عنوان مقاله [English]

Application of scenario-based planning in the Walkability of urban Streets (case study: Akhund-e- Khorasani Street of Mashhad City)

نویسندگان [English]

toktam hanaee¹؛ Seyede Elahe Rezvanian²؛ farid bashian³

¹Assistant Professor of Urban Planning, Faculty of Arts and Architecture, Islamic Azad University, Mashhad, Mashhad, Iran

²Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.

³Ph.D Student, Department of Urbanism, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

Walking has long been considered one of the easy transportation methods. In addition to promoting public health, foot traffic increases social presence potential and social vitality in urban spaces.The appearance of problems caused by the priority of cars in the cities today has caused the attention of urban managers to promote pedestrian-based transportaion. The aim of the present study is to identify the probable future of walkability in one of the Streets in Mashhad city, Akhoond-e-Khorasani, by taking advantage of scenario-based planning.The present research is applied, in terms of purpose, and descriptive-analytical, in terms of method. In this research, based on the scenario planning approach, the library study and fieldwork are the sources for data collection. In addition, in order to analyze the data, the instant Delphi technique, STEEP technique and SMIC PROB-EXPERT scenario planning methods were used. The Akhoond-e-Khorasani street is one of the Identity way of Mashhad city. Its location in relation to Imam Reza's holy shrine, the presence of commercial activities and the passage of pilgrims indicate its capabilities to become a Walkable Street. According to the variables obtained from the opinions of the statistical society, 5 hypotheses and 32 scenarios were extracted about converting it to a Walkable Street. According to the results, the most probability of occurrence is for scenario 3 in which 4 hypotheses happen: increase in social vitality, decrease in social anomie, increase in traffic in the adjacent Street and increase in economic prosperity and 1 hypothesis doesn’t happen: resistance of the tradespeople against Walkability. The results of the sensitivity analysis showed that among the existing hypotheses, the "resistance of the tradespeople" is the most influential variable on Walkability.

کلیدواژه‌ها [English]

Walkability, scenario-based planning, Mashhad, Akhund-e Khorasani Street

مراجع