تحلیلی بر توسعه پایدار اجتماعی مناطق شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی (موردمطالعه: مناطق 5گانه شهر ارومیه)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2023.31856.4340

نویسندگان

میرنجف موسوی^{* 1}؛ نیما بایرام‌زاده²؛ سجاد امیدوارفر³؛ زکیه علیزاده⁴

¹استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

²کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

³کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

⁴کارشناسی‌ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

تاریخ دریافت: 13 اردیبهشت 1402،  تاریخ بازنگری: 17 مرداد 1402،  تاریخ پذیرش: 18 مرداد 1402 

چکیده

امروزه به دلیل افزایش جمعیت شهرنشینی و پیرو آن ایجاد مسائل و مشکلات جدید همواره لزوم توجه به توسعه پایدار اجتماعی را روز به روز بیشتر نمایان می‌کند علی الخصوص با توجه به اتفاقات اخیر نظیر بیماری ویروس کرونا که باعث شکل‌گیری نوعی جدید از شهرنشینی شده است. هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر توسعه پایدار اجتماعی مناطق شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی در مناطق 5 گانه شهر ارومیه می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی می‌باشد. جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و برداشت میدانی صورت گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها به چند صورت: مشاهده، پرسشنامه(تشکیل ماتریس) و فیش‌برداری می‌باشد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده به‌صورت کمی و از طریق روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه‌ی دیمتل (DEMATEL) و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره روش اولویت ترتیبی (OPA) صورت گرفته است. در جهت گردآوری داده‌های پژوهش از 10 نفر متخصصین امر به صورت هدفمند و مستقر در محدوده موردمطالعه استفاده گردیده است. یافته‌های این پژوهش نشانگر این است که با توجه به مدل دیمتل، معیار عدالت فضایی با مقدار (D) 344/4 تأثیرگذارترین معیار، معیار سرمایه اجتماعی با مقدار (R) 596/4 تأثیرپذیرترین معیار و معیار سرمایه اجتماعی با مقدار (D+R) 295/8 بیشترین ارتباط را با سایر معیارها به دست آورده است همچنین دو معیار عدالت فضایی و انسجام اجتماعی به عنوان علت و معیارهای هویت و حس تعلق، ایمنی و امنیت، کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی به عنوان معلول می‌باشند. همچنین نتایج مدل OPA نشانگر این است که معیار سرمایه اجتماعی رتبه اول را در رتبه‌بندی معیارها کسب نموده است. همچنین در رتبه‌بندی مناطق 5 گانه شهر ارومیه نیز منطقه 4 ارومیه رتبه اول و منطقه 2 ارومیه رتبه پنجم را کسب نموده است.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار؛ پایداری اجتماعی؛ سرمایه اجتماعی؛ ارومیه

عنوان مقاله [English]

An analysis of the sustainable social development of urban areas with an emphasis on social capital (Case study: 5 Regions of Urmia)

نویسندگان [English]

Mirnajaf Mousavi¹؛ Nima Bayramzadeh²؛ Sajjad Omidvarfar³؛ Zakieh Alizadeh⁴

¹Professor in the Department of Geography and Urban Planning, Urmia University, Urmia, Iran.

²M.A in Urban planning, Young Researchers and Elite Club, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

³M.Sc. in Urban Planning and Regeneration, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.

⁴M.Sc. in Spatial planning, Urmia University, Urmia, Iran.

چکیده [English]

Today, due to the increase in the urbanization population and the subsequent creation of new issues and problems, the need to pay attention to sustainable social development is becoming more and more visible, especially considering recent events such as the Coronavirus disease, which has caused the formation of a new type of urbanization. The main goal of this research is to analyze the sustainable social development of urban areas with an emphasis on social capital in the 5 regions of Urmia. The current research is based on the practical purpose and descriptive method. Data collection has been done in two ways: library and field collection. The data collection tool is in several ways: observation, questionnaire (formation of the matrix), and data collection. The collected information has been quantitatively analyzed through the DEMATEL multi-criteria decision-making methods and the ordinal priority method (OPA) multi-criteria decision-making methods. In order to collect the data for the research, 10 experts have been used purposefully and based on the studied area. The findings of this research show that according to the DEMATEL model, the spatial justice criterion with the value (D) of 4.344 is the most effective criterion, the social capital criterion with the value of (R) of 4.596 is the most effective criterion and the social capital criterion with the value of (D+R) 8.295 has obtained the most correlation with other criteria, also two criteria of spatial justice and social cohesion as the cause and the criteria of identity and sense of belonging, safety, and security, quality of life and social capital as the disability. Also, the results of the OPA model indicate that the criterion of social capital has won first place in the ranking of criteria. Also, in the ranking of the 5 regions of Urmia, Region 4 of Urmia has gained the first rank, and Region 2 of Urmia has gained the fifth rank.

کلیدواژه‌ها [English]

Sustainable Development, Social Sustainability, Social Capital, Urmia