سنجش پایداری مناظق شهری میبد با تأکید بر عدالت فضایی

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2023.30819.4137

نویسندگان

محمد رسولی^{* 1}؛ حسن حکمت‌نیا²؛ سید ولی الله میر حسینی³؛ فرشته فخار تازه یزدی⁴

¹دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فرهنگیان تهران

²دانشیار دانشگاه پیام نور تهران

³استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

⁴کارشناس ارشد معماری، دانشگاه یزد

تاریخ دریافت: 15 مرداد 1401،  تاریخ بازنگری: 15 خرداد 1402،  تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1402 

چکیده

امروزه بیش از 60 درصد مردم جهان در شهرها زندگی می‌کنند. در این راستا نحوه توسعه محلات و در مقیاس کلان پیشرفت و پایداری توسعه در شهرها می‌تواند موفقیت یا شکست جامعه را در برابر حل مشکلات اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و کالبدی و غیره تعیین نماید. با اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف کلی سنجش پایداری نواحی شهری میبد از توابع استان یزد گردآوری گردیده است. نوع تحقیق کاربردی با رویکرد توصیفی- تحلیلی می‌باشد که اطلاعات آماری آن از طریق مطالعه اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری گردیده است. جامعه آماری پژوهش را 18 محله شهری میبد تشکیل می‌دهد و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تحلیل عاملی و شاخص ترکیبی توسعه انسانی و برای نمایش بصری پهنه‌بندی سطوح پایداری در شهر میبد از سیتسم اطلاعات جغرافیای بهره برده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از نظر عامل زیستی- کالبدی محله میبد بالا و علی‌آباد، از نظر عامل زیستی- اقتصادی محله فیروزآباد، از نظر عامل زیستی- اجتماعی محله شهیدیه، از نظر عامل کالبدی- اقتصادی محله مهرجرد، از نظر عامل کالبدی- فرهنگی محله بشنیغان و از نظر عامل نهادی- اجتماعی محله کوچک و بیده به عنوان پایدارترین محلات شناسایی گردیده‌اند. همچنین نتایج نشان می‌دهد بر اساس تلفیق 6 عامل مطرح بر اساس شاخص ترکیبی توسعه انسانی، محله امام جعفر صادق (محله 1/11) به عنوان پایدارترین محله در شهر میبد شناسایی گردیده است. بر اساس نتایج پژوهش میزان ناپایداری محلات در شهر میبد برابر با 55.54 درصد و ضریب پراکندگی برابر با 0.87 بوده است که نشان از شدت نابرابری محلات در دستیابی به شاخص‌های پایداری دارد.

کلیدواژه‌ها

عدالت فضایی؛ توسعه؛ پایداری محله؛ نابرابری؛ میبد

عنوان مقاله [English]

Measuring the sustainability of urban areas with emphasis on spatial justice

نویسندگان [English]

mohammad rasoli¹؛ Hasan Hekmatnia²؛ Seyyed Waliullah Mir Hosseini³؛ Farshet Fakhar Taze Yazdi⁴

¹PhD in geography and urban planning, Farhangian University of Tehran

²Associate Professor at Payam Noor University in Tehran

³Assistant Professor, Department of Economics, Payam Noor University, Tehran, Iran

⁴Master of Architecture, Yazd University

چکیده [English]

Nowadays, more than 60% of people of the world live in cities. In this regard, the neighborhood development method can determine the success or failure of the society and on a macro scale and sustainable development in cities against solving economic, environmental, social and physical problems, etc. With the importance of this issue, the present research has been compiled with the main purpose of measuring the sustainability of urban areas in Meybod and it is a city in the north of Yazd province. The type of research is applied it is with a descriptive-analytical approach and statistical information has been collected through documentary and field study. The statistical population of the research consists of 18 neighborhoods in the city Meybod and has been used from factor analysis test and human development composite index to analyze the information. The results of the research show that these factors were identified as sustainable neighborhoods: In terms of biological-physical factors, Meybod topand Aliabad neighborhoods, In terms of the bio-economic factor of Firozabad neighborhood, In terms of biological and social factor of Shahidieh neighborhood, In terms of the physical-economic factor of Mehrjard neighborhood, In terms of the physical-cultural factor of Beshnighan neighborhood and in terms of the social-institutional factor of the small and bideh neighborhood. It also shows the results the neighborhood of Imam Jafar Sadiq (neighborhood 11/1) has been identified as the most stable neighborhood in the city and based on the combination of 6 factors in the composite index of human development. Based on the research results the degree of instability of neighborhoods in Meibod city is equal to 55.54 percent and the dispersion coefficient was equal to 0.87 which shows the intensity of neighborhood inequality in achieving sustainability indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

Spatial Justice, Development, Neighborhood Sustainability, Inequality, Meybod city