ارزیابی معیارهای پیاده پذیر در ساختار فضایی شهر با استفاده از تکنیک های نحو فضا و روش دلفی (مطالعه موردی شهر شیراز)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1403   

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2023.31388.4289

نویسندگان

طاهره عدالت سروستانی^{* 1}؛ محمد مسعود²؛ گلرخ کوپایی³

¹دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ازاد خوراسگان اصفهان

²استاد، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران

³عضو هییت علمی دانشکده معماری شهرسازی دانشگاه اصفهان واحد خوراسگان

تاریخ دریافت: 07 دی 1401،  تاریخ بازنگری: 20 فروردین 1403،  تاریخ پذیرش: 28 بهمن 1401 

چکیده

امروزه با توجه به رشد روزافزون جمعیت، شهرنشینی سریع و گسترش نابرابر درآمد، شهرهای جهان به دنبال سیاست‌های برنامه‌ریزی شهری مردم محور (حمل‌ونقل عمومی، دوچرخه و پیاده راه‌ها) هستند از سویی دیگر افزایش استفاده از وسایل نقلیه موتوری، باعث ازدحام و ترافیک می‌شود که به‌نوبه خود تأثیرات مخربی را بر سلامت و کیفیت زندگی مردم خصوصاً در مراکز شهرها به‌جای می‌گذارد. آلودگی‌های ایجادشده مانند مونوکسید کربن،اکسیدهای نیتروژن و نظیر این‌ها ازجمله عوامل اصلی بروز بیماری‌های متنوعی همچون بیماری‌های قلبی، عروقی، و حتی گاهی بیماری‌های بسیار خطرناک و مهلک هستند. ازاین‌رو توجه به عوامل افزایش پیاده مداری در شهر می‌توان به افزایش سلامت شهروندان و کاهش آلاینده‌ها در شهر بیانجامد. ازاین‌رو هدف این مقاله، مطالعه عوامل مختلف تأثیرگذار بر پیاده پذیر بودن شهر و عوامل معطوف به آن است. روش تحقیق در این پژوهش استفاده از روش دلفی و نحو فضا برای بررسی تأثیرگذاری عوامل مذکور بر ساختارهای شهری شهر شیراز و برعکس استفاده‌شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل متخصصین حوزه شهرسازی می باشد که تعداد 16 متخصص در شهر شیراز انتخاب شده و با آنها مصاحبه به عمل آمد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که عوامل مختلف اجتماعی و ساختارهای شهری شامل جمعیت شناختی اجتماعی، تنوع ترکیب کاربری ، ابعاد دسترسی، ابعاد مشارکت در پیاده‌روی ، ابعاد تسهیلات عابر پیاده، ابعاد راحتی و آسایش، ابعاد ایمنی، بعد زیبایی‌شناختی می‌تواند برافزایش میزان پیاده‌روی در فضای باز عمومی مؤثر باشد. از طرفی با استفاده از کنترل ساختارهای شهری و افزایش کیفیت مداری می‌توان میزان پیاده مداری در فضای شهری را افزایش داد. داده های تحقیق نشان دهنده تاثیرگذاری عوامل انتخاب پذیری، عمق، هم پیوندی و دسترسی بر پیاده مداری در فضاهای شهری می باشد. دو عامل هم پیوندی و عمق بیشترین تاثیر را بر پیاده مداری دارند.

کلیدواژه‌ها

ساختار فضایی شهر؛ نحو فضا؛ روش دلفی؛ معیارهای پیاده پذیر؛ شهر شیراز

عنوان مقاله [English]

Evaluation of walkability criteria in the spatial configuration of the city by using space syntax techniques and Delphi method (case study: Shiraz city)

نویسندگان [English]

tahere edalat sarvestany¹؛ mohamad masoud²؛ GOLROKH KOPAIE³

¹Faculty of Architecture and Urban Planning, Khorasgan Azad University, Isfahan نماد «مورد تأیید انجمن»

²Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Arts, Isfahan, Iran

³Assistant Professor, Department of urban planning and Architecture, Khorasgan Azad University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Today, due to the ever-increasing population growth, rapid urbanization, and the spread of unequal income, the cities of the world are looking for people-oriented urban planning policies (public transport, bicycles, and pedestrian paths). On the other hand, the increase in the use of motor vehicles causes congestion and traffic. In turn, it has destructive effects on people's health and quality of life, especially in the city centers. The created pollutions such as carbon monoxide, nitrogen oxides, and the like are among the main causes of various diseases such as heart and vascular diseases, and sometimes even very dangerous and fatal diseases. Therefore, paying attention to the factors of increasing pedestrian circulation in the city can lead to increasing the health of citizens and reducing pollutants in the city. Therefore, the purpose of this article is to study various factors affecting the feasibility of the city and factors related to it. The research method in this research is using the Delphi method and space syntax to investigate the influence of the mentioned factors on the urban structures of Shiraz city and vice versa. The statistical population of this research includes experts in the field of urban planning, 16 experts were selected in Shiraz and interviewed. The results of the research show that various social factors and urban structures, including social demographics, variety of user combinations, access dimensions, dimensions of participation in walking, dimensions of pedestrian facilities, dimensions of comfort and convenience, dimensions of safety, aesthetic dimensions can increase the amount of outdoor walking. be effective in general. On the other hand, by using the control of urban structures and increasing the circuit quality, it is possible to increase the amount of pedestrian traffic in the urban space. The research data shows the influence of selectivity, depth, connectivity, and access factors on pedestrian circulation in urban spaces. The two factors of cohesion and depth have the greatest effect on walking distance.Depthmap tool was used to analyze the spatial structure of the city.

کلیدواژه‌ها [English]

City Configuration, Space Syntax, human behavioral mapping, Walkability Criteria, city of Shiraz

مراجع