فراتحلیل پیشایندها و پیامدهای تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس ایران

دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jedu.2024.33520.6734

نویسندگان

مهدی عبداله زاده¹؛ عادل زاهدبابلان^{* 2}؛ مهدی معینی کیا²؛ علی خالق خواه²

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

تاریخ دریافت: 20 خرداد 1403،  تاریخ بازنگری: 07 تیر 1403،  تاریخ پذیرش: 29 مرداد 1403 

چکیده

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشایندها و پیامدهای تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس ایران با استفاده از رویکرد فراتحلیل انجام شد.

روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش اجرا، توصیفی و از منظر ماهیت داده‌ها، کمی است. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات چاپ شده در تمامی مجلات علمی فارسی زبان و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد داخل ایران در زمینه تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان از سال ۱۳۹۱ تا تابستان ۱۴۰۲ بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند ۵۱ مورد به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. ابزار گردآوری اطلاعات فرم کدگذاری فراتحلیل بود. پژوهش‌های منتخب با استفاده از نرم‌افزار CMA2 تحلیل شدند.

یافته‌ها: فراتحلیل مطالعات منتخب نشان داد که از بین پیشایندهای تاب‌آوری تحصیلی، به ترتیب متغیرهای درگیری تحصیلی (۰/۸۰۹)، احساس تعلق به مدرسه (۰/۷۶۲)، شادکامی (۰/۷۰۰)، خود تنظیمی تحصیلی (۰/۵۷۹) و ویژگی‌های شخصیتی (۰/۵۲۰)، دارای بیشترین اندازه اثر بودند. همچنین از بین پیامدهای تاب‌آوری تحصیلی، به ترتیب متغیرهای اضطراب اجتماعی (۰/۶۳۴-)، اهمال‌کاری تحصیلی (۰/۵۹۳-)، اضطراب رایانه (۰/۵۲۱-)، کیفیت زندگی در مدرسه (۰/۵۲۰) و فرسودگی تحصیلی (۰/۵۱۸-)، دارای بیشترین اندازه اثر بودند.

بحث و نتیجه‌گیری: شناسایی پیشایندهای تاب‌آوری تحصیلی به والدین، معلمان و مسئولان نظام آموزشی کمک می‌کند تا از طریق تمرکز و به کارگیری عوامل و متغیرهای شناسایی شده اقدامات مؤثر و مفیدی در راستای تقویت تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان انجام دهند. همچنین پیامدهای شناسایی شده، آن‌ها را از نتایج مثبتی که تاب‌آوری تحصیلی به دنبال دارد، آگاه می‌نماید تا با تقویت تاب‌آوری تحصیلی زمینه لازم جهت کاهش اضطراب، اهمال‌کاری و فرسودگی تحصیلی و بهبود کیفیت زندگی دانش آموزان در مدرسه فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

فراتحلیل؛ تاب‌آوری تحصیلی؛ پیشایندها؛ پیامدها؛ دانش‌آموزان

موضوعات

آموزش و پرورش

عنوان مقاله [English]

A Meta-analysis of Antecedents and Consequences of Students' Academic Resilience in Iranian Schools

نویسندگان [English]

Mehdi Abdolahzadeh¹؛ Adel Zahed Babolan²؛ Mahdi Moeinikia²؛ ali khalegkhah²

¹PhD student of educational management, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology,University of Mohaghegh Ardabili , Ardabil, Iran

²Professor., Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Introduction:: The present study was conducted to identify the antecedents and consequences of students' academic resilience in Iranian schools using a meta-analysis approach.

Research methodology: The current research is descriptive in terms of execution method, applied in terms of the type of use, and quantitative in terms of type of data. The statistical population of the research was the articles published in all Persian-language scientific journals and master's theses in Iran in the field of students' academic resilience, from 2012 to 2023, from which 51 cases were entered meta-analysis process with a non-random purposive sampling method. The data collection tool was the meta-analysis coding form. The selected studies were analyzed using CMA2 software.

Findings: The meta-analysis of selected studies showed that among the antecedents of academic resilience, the variables of academic engagement (0.809), sense of belonging to school (0.762), happiness (0.700), academic self-regulation (0.579) and characteristics Personality (0.520) had the largest effect size. Also, among the consequences of academic resilience, the variables of social anxiety (-0.634), academic procrastination (-0.593), computer anxiety (-0.521), quality of life at school (0.520) and academic exhaustion ( -0.518), had the largest effect size.

Conclusion: Identifying the antecedents of academic resilience helps parents, teachers and officials of the educational system to take effective and useful measures in order to strengthen the academic resilience of students through focusing and applying the identified factors and variables. Also, the identified consequences make them aware of the positive results that academic resilience leads to, so that by strengthening academic resilience, the necessary ground is provided to reduce anxiety, procrastination and academic burnout and improve the quality of life of students in school.

کلیدواژه‌ها [English]

Meta-analysis, Academic Resilience, Antecedents, Consequences, Students