شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های صلاحیت حرفه‌ای راهبران آموزشی در دوره ابتدایی

دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

مقاله 1، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 67، مرداد و شهریور 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jedu.2024.31152.6245

نویسندگان

صدیقه غلامی علوی^{* 1}؛ جواد حاتمی²؛ محمود مهرمحمدی³؛ ابراهیم طلایی⁴

¹دانشگاه تربیت مدرس

²استاد دانشگاه تربیت مدرس دانشکده علوم انسانی

³استاد بازنشسته دانشگاه تربیت مدرس

⁴دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت: 05 آبان 1401،  تاریخ بازنگری: 13 دی 1401،  تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1401 

چکیده

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر درصدد شناسایی و اولویت بندی مؤلفه‌های صلاحیت حرفه‌ای راهبران آموزشی در دوره ابتدایی می‌باشد. هدف پژوهش کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده‌ها آمیخته اکتشافی می‌باشد که در دو بخش صورت گرفته است.

روش شناسی: در بخش اول با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهشی و هم‌چنین مصاحبه با 9 نفر صاحب نظر در حوزه مدیریت، راهبری آموزشی و برنامه‌درسی، الگوی صلاحیت حرفه‌ای راهبران آموزشی متناسب با نظام آموزشی کشور مشخص شد. انتخاب افراد مشارکت‌کننده در مصاحبه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انجام گردید و معیار انتخاب تعداد آن‌ها، اشباع نظری بود. در بخش دوم با استفاده از روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی میزان اهمیت و اولویت مؤلفه‌های این الگو از نظر کنشگران خبره برنامه‌درسی (راهبران آموزشی، مدیران، معلمان) مشخص گردید و برای انتخاب این خبرگان از روش گلوله ‌برفی استفاده شد. جهت تعیین روایی پژوهش از معیارهای اعتبارسنجی کیفی هم‌چون قابلیت اعتبار، انتقال پذیری و تأیید پذیری استفاده و پایایی با روش کاپای کوهن مشخص شد.

یافته‌ها: الگوی صلاحیت حرفه‌ای راهبران آموزشی مضامین شایستگی‌های پایه شامل پنج مقوله، شایستگی-های تخصصی شامل سه مقوله و شایستگی‌های حرفه‌ای شامل چهار مقوله را دربر می‌گیرد که در مجموع شامل 155 مفهوم می‌باشد.

بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد اولویت مؤلفه‌های اصلی (مضامین) صلاحیت حرفه‌ای راهبران آموزشی از نظر خبرگان به ترتیب شایستگی‌های حرفه‌ای، شایستگی‌های تخصصی و شایستگی‌های پایه می‌باشد. هم-چنین محاسبه وزن زیرمؤلفه‌ها (مقوله‌ها) باتوجه به وزن نسبی هر زیرمؤلفه و مؤلفه اصلی نشان داد مؤلفه‌های حمایت و رشدحرفه ای معلمان، مدیریت بهینه فرایند یاددهی- یادگیری، مدیریت بهینه برنامه درسی و توانایی-های سازمانی و حرفه‌ای به ترتیب در اولویت اول تا چهارم قرار دارند. نتایج این پژوهش می‌تواند به منظور تصمیم‌گیری، انتخاب، انتصاب و رشد حرفه‌ای راهبران آموزشی در اختیار مسئولان و تصمیم گیرندگان در این حوزه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

الگوی صلاحیت حرفه‌ای؛ راهبران آموزشی؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ روش دلفی

عنوان مقاله [English]

Identifying and prioritizing the components of the professional competence of educational leaders in the elementary school

نویسندگان [English]

sedigheh gholamialavi¹؛ javad hatami²؛ mahmoud mehrmohammadi³؛ ebrahim talaee⁴

¹Tarbiat Modares University

²Professor of Tarbiat Modares University, Faculty of Humanities

³Retired Professor, Department of Educational Sciences, Tarbiat Modares University

⁴Associate Professor, Department of Educational Sciences, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

Abstract

Introduction and aim: The current research seeks to identify and prioritize the components of the professional competence of educational leaders in the elementary school. the purpose of the research is practical and in terms of data collection, it is mixed and exploratory.

Methods: In the first part, by studying the theoretical foundations and research background, as well as interviewing 9 experts in the field of educational management, educational leadership and curriculum, the model of professional competence of educational leaders according to the educational system of the country was determined. The selection of participants in the interview was done using Purposive sampling, and the criteria for selecting their number was theoretical saturation. In the second part, using the Delphi method and hierarchical analysis, priority of the components of this model were determined from the perspective of curriculum experts (educational leaders, managers, teachers) and the snowball method was used to select these experts. To determine the validity of the research, qualitative validation criteria of Credibility, transferability, and confirmability were used, and reliability was determined by Cohen's kappa method.

Results and Conclusion: The model of professional competence of educational leaders includes the themes of basic competencies including five categories, specialized competencies including three categories and professional competencies including four categories, which includes a total of 155 concepts. results showed that priority is given to professional competencies, specialized competencies, and basic competencies. the calculation of weight of the sub-components showed that the components of support and professional growth of teachers, optimal management of the teaching-learning process, optimal management of the curriculum and organizational and professional abilities respectively in First to fourth priority. The results of this research should be made available to officials and decision makers in this field for the purpose of decision-making, selection, appointment and professional growth of educational leaders.

کلیدواژه‌ها [English]

model of professional competence, educational leaders, hierarchical analysis, Delphi method

مراجع