جایگاه مهارت‎های ارتباطی در برنامه درسی قصدشده دوره اول ابتدایی ایران

دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jedu.2024.33089.6653

نویسندگان

مریم باقرپور^{* 1}؛ نعمت الله موسی پور²؛ سید عبدالوهاب سماوی³

¹دانشجوی دکتری رشته برنامه ریزی درسی،گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه هرمزگان،بندرعباس،ایران

²استاد رشته برنامه ریزی درسی،گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه هرمزگان،بندرعباس،ایران

³استاد روان شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه هرمزگان،بندرعباس،ایران

تاریخ دریافت: 30 بهمن 1402،  تاریخ بازنگری: 19 فروردین 1403،  تاریخ پذیرش: 13 اردیبهشت 1403 

چکیده

مقدمه و هدف: پژوهش با هدف تشریح جایگاه مهارتهای ارتباطی در برنامه درسی قصدشده دوره اول ابتدایی مدارس ایران انجام شد.

روش پژوهش: بدین منظور، ذیل رویکرد ترکیبی، در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون، سبک اتراید استرلینگ، جهت تحلیل مضامین برگرفته از منابع مرتبط با موضوع مهارت‎های ارتباطی استفاده شد. ابتدا با استفاده از الگوی نظام‎مند متون، منابع منتشرشده داخلی و خارجی، انتخاب و پالایش گردید. در گام دوم با بهره‌گیری از الگوی مذکور به تحلیل محتوای برنامه ‌درسی قصد‌‌شده دوره اول ‌ابتدایی اقدام شد. با استفاده از نرم افزار MAXQDA مفاهیم در قالب 237 مضمون پایه، 27 مضمون سازماندهنده و 5 مضمون فراگیر تحلیل شد. در بخش کمی، با استفاده از نرم‌افزار SPSS25، فراوانی توجه محتوای برنامه درسی قصدشده به مؤلفه‎های مهارت ارتباطی، و با روش آنتروپی شانون، ضریب اهمیت به مؤلفه ها، بررسی گردید.

یافته‌ها: در کتابهای فارسی، نگارش، هدیه های آسمان و مطالعات اجتماعی دوره اول ابتدایی، از مجموع 2740 مورد مشاهده شده مهارتهای ارتباطی، مهارت مکاتبه با ضریب اهمیت(1/55)، بیشترین میزان توجه؛ و بعد از آن به ترتیب؛ مهارت گفتگو با ضریب اهمیت(7/29)، مهارت دوستی کردن با ضریب اهمیت(32/8)، مهارت همکاری با ضریب اهمیت(51/5) و مهارت تحمل و تقبل(27/1) کمترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است.

بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد در برنامه درسی قصدشده دوره اول ابتدایی ایران مهارتهای ارتباطی به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته. مهارت‎‌های«مکاتبه» و «گفتگو» به قدر لازم و به مهارت‌های «دوستی» و«همکاری» تا حد کمی توجه شده و مهارت «تحمل‎وتقبل» مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

عنوان مقاله [English]

The position of communication skills in the intended curriculum of the first grade of elementary school in Iran

نویسندگان [English]

Maryam Bagherpour¹؛ Nematollah Mousapour²؛ saiyed abdolvahab samavi³

¹of curriculum planning, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

²Professor of curriculum planning, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

³Professor of Educational Psychology, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran

چکیده [English]

Introduction: The present study aimed to examine the role of communication skills in the curriculum of the first grade of primary schools in Iran.

research methodology: a mixed methods approach was used. In the qualitative part, the thematic analysis method, particularly the Attride-Stirling style, was used. First, a systematic selection and refinement of published national and international texts was carried out. In the second step, the content of the planned curriculum was analyzed using the above framework. The MAXQDA software was used to analyze the concepts. The result was 237 core themes, 27 organizational themes, and 5 pervasive themes. In the quantitative part, SPSS25 software was used to examine the frequency of attention given to communication skills components in the intended curriculum. The importance coefficients of the components were then evaluated using the Shannon entropy method.

Findings: among the observed cases of communication skills in the Persian language book, writing book, heavenly gifts and social studies textbooks for the first grade of primary school, correspondence skills received the highest attention with an importance coefficient of 55.1%. This was followed by conversation skills with an importance coefficient of 29.7%, friendship skills with 8.32%, cooperation skills with 5.15% and tolerance and acceptance skills with 1.72%, which received the least importance.

Conclusion: The research results showed that communication skills in the planned curricula for the first grade of primary schools in Iran were not sufficiently balanced and did not receive adequate attention. The skills “correspondence” and “conversation” received some attention, although not to the extent necessary, while the skills “friendship” and “cooperation” received comparatively less attention. The ability of “tolerance and acceptance” has been neglected.