تبیین عوامل مؤثر در تغییرات کاربری اراضی نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش لشت نشاء شهرستان رشت)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2024.32629.4290

نویسندگان

محمدتقی تقی زاده¹؛ نصرالله مولائی هشجین^{* 2}؛ عیسی پوررمضان³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استادیارگروه جغرافیا، واحد رشت،دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت، ایران

تاریخ دریافت: 29 آبان 1402،  تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1403،  تاریخ پذیرش: 26 اردیبهشت 1403 

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تببین عوامل موامل موثر در تغییرات کاربری اراضی نواحی روستایی در بخش لشت نشاء شهرستان رشت انجام شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی ، از نظر روش شناسی توصیفی-تحلیلی و از نظر ماهیت داده ها از نوع کیفی-کمی و می‌باشد. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش شامل: متخصصین در حوزه تغییرات کاربری اراضی و برنامه‌ریزی روستایی که شامل (استادان دانشگاه، مدیران وکارشناسان سازمان‌های ذی ربط)؛ دانش آموختگان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی؛ در نهایت اعضای شورا و دهیار در روستاهای بخش لشت نشاء می‌باشند که بر حسب نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 25 نفر مشخص شد. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل تئوری زمینه‌ای و FARAS، استفاده شد. نتایج نشان داد، بر اساس دیدگاه متخصصان: محرک‌های اجتماعی، نبود توازن و سیاست‌‌های نامناسب در زمینه تغییرات کاربری اراضی، لزوم ایجاد زیرساخت‌‌ها، نبود مدیریت یکپارچه، گردشگرپذیر منطقه، عدم تمایل به ادامه شغل کشاورزی در بین روستاییان، به عنوان عوامل موثر در تغییرات کاربری اراضی شناسایی شدند، که از بین آنها، به ترتیب: گردشگرپذیری منطقه با مقدار وزن 436/0، نبود مدیریت یکپارچه با مقدار وزن 433/0، نبود توازن و سیاست‌های نامناسب در زمینه تغییرات کاربری اراضی با مقدار وزن 424/0، لزوم ایجاد زیرساخت‌ها با مقدار وزن 420/0، محرک‌های اجتماعی با مقدار وزن 410/0، عدم تمایل به ادامه شغل کشاورزی در بین روستاییان با مقدار وزن 390/0، بیشترین و کمترین میزان تاثیر را در تغییرات کاربری اراضی روستاهای این بخش به خود اختصاص داده‌اند.بنابر این گردشگرپذیری منطقه و عدم تمایل به ادامه شغل کشاورزی در بین روستاییان به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر رادر تغییر کاربری اراضی روستایی داشته اند.

کلیدواژه‌ها

عوامل موثر؛ تغییرات کاربری اراضی؛ نواحی روستایی؛ بخش لشت نشاء شهرستان رشت

عنوان مقاله [English]

Explanation of effective factors in land use changes in rural areas (Case of study: villages of Lesht Nasha district of Rasht County)

نویسندگان [English]

mohammad taqi taqizadeh¹؛ Nasrollah MolaeiHashjin²؛ isa pourramzan³

¹PhD student of Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

²Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

³Assistant Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

چکیده [English]

The current research was conducted with the aim of explaining the effective factors in the change of land use in rural areas in Lesht Nasha section of Rasht County. The research method in the current study is based on the purpose of the applied type, in terms of descriptive-analytical methodology and in terms of the nature of the data, it is qualitative-quantitative. The statistical population in the qualitative part of the research includes: experts in the field of land use changes and rural planning, which includes (university professors, managers and experts of related organizations). Graduates of geography and rural planning; finally, there are 25 members of the council and villagers in the villages of Lesht Nasha district according to targeted sampling. Also, in order to analyze the data, the grounded theory model and FARAS were used. The results showed that, according to the experts' point of view: social drivers, lack of balance and inappropriate policies in the field of land use changes, the need to create infrastructures, lack of integrated management, tourism in the region, unwillingness to continue agricultural work among Villagers were identified as effective factors in land use changes, among them, in order: the tourism of the area with a weight of 0.436, the lack of integrated management with a weight of 0.433, the lack of balance and inappropriate policies in the field of changes land use with a weight of 0.424, the need to create infrastructure with a weight of 0.420, social drivers with a weight of 0.410, unwillingness to continue farming among villagers with a weight of 0.390, the most and The villages of this sector have had the least impact on land use changes.

کلیدواژه‌ها [English]

Effective factors, land use changes, rural areas, Rasht Nasha district