نقش دولتها در تحولات ناحیه‌ای شاخص‌های توسعه روستایی پس از انقلاب اسلامی (مورد مطالعه: استان کهگیلویه و بویراحمد)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله های برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2024.30889.4143

نویسندگان

یعقوب اسفرم^{* 1}؛ مرتضی قورچی²؛ پگاه مرید سادات²

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

²استادیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت: 02 شهریور 1401،  تاریخ بازنگری: 15 خرداد 1403،  تاریخ پذیرش: 18 خرداد 1403 

چکیده

براساس مفهوم حکومت‌مندی که توسط میشل فوکو مطرح گردید دولت‌ها درصدد آن هستند تا کلیه ابعاد زیست شهروندان را کنترل نمایند. از این منظر می‌توان تولید فضا(برابر/نابرابر) را پیامد عملکرد حاکمیت سیاسی در مقطع مشخصی از زمان(تاریخ) در قالب گفتمان‌های مسلط دانست. بعد از انقلاب اسلامی چهار گفتمان سازندگی، توسعه سیاسی، عدالت‌گرا و اعتدال و توسعه، بر فضای کشور مسلط شدند و تلاش کردند تا با مدیریت سیاسی فضا و برنامه‌ریزی به تولید فضای متناسب با اهداف خود بپردازند اما پیامدهای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی گفتمان‌ها نشان دهنده ناکارآمدی برنامه‌های توسعه بوده است و فضای کشور در سطوح ملی و محلی دچار عدم تعادل می‌باشد. با توجه به این مساله هدف از این پژوهش تحلیل نقش دولت‌ها در توسعه فضایی شاخص‌های توسعه روستایی در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده ها به دو صورت کتابخانه-ای و میدانی می‌باشد. جهت تحلیل فضایی از تکنیک(Vikor) , برای ترسیم نقشه‌ها از نرم‌افزار GIS استفاده شده است . نتابج نشان می‌دهد که دولت‌ها با توجه به تعریف و رویکرد خود به توسعه اقدام به برنامه‌ریزی کردند و سعی کردند گفتمان خود بر فضا را مسلط سازند و به دلایل گوناگون از جمله درک نادرست از توسعه روستایی، عدم دستیابی به منابع مالی نتوانستند به اهداف خود برسند. علاوه براین یافته‌ها‌ نشان می‌دهد روستاهایی که در مرکز استان یا شهرستان واقع شده‌اند وضعیتی مناسب‌تری نسبت به روستاهای حاشیه‌ای و پیرامونی دارند. دهستان آجم در بخش دیشموک شهرستان کهگیلویه وضعیت نامناسبی دارد و در مقابل دهستان سررود شمالی در بخش مرکزی شهرستان بویراحمد از وضعیت مناسبی برخوردار است. با بهبود وضعیت روستاها، همچنان نابرابری فضایی مساله اصلی استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد و این نابرابری در همه دولت‌ها به صورت مناطق شرقی و جنوبی برخوردار و مناطق شمالی و غربی غیربرخودار از مزایای توسعه بوده است

کلیدواژه‌ها

گقتمان؛ حکومت‌مندی؛ مدیریت فضا؛ نابرابری فضایی؛ کهگیلویه و بویراحمد

عنوان مقاله [English]

The role of governments in the regional developments of rural development indicators after the of the Islamic revolution (case study: Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces)

نویسندگان [English]

yaghoub esfaram¹؛ Morteza Ghourchi²؛ Pegah Moride-sadat²

¹PhD student in geography and rural planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

²Assistant Professor, Department of Human Geography and Spatial, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Based on Michel Foucault's concept of governmentality, governments strive to control all aspects of citizens' lives. This perspective views the production of (in)equal spaces as a consequence of political governance performance within specific historical periods, manifested through dominant discourses. Following the Islamic Revolution, four governing discourses - developmental, political development, justice-oriented, and moderation and development - took hold in the country, aiming to shape the national space through political management and planning aligned with their objectives. However, the policy outcomes and discourse-based planning have revealed shortcomings in development programs, leading to imbalances at national and local levels. This research aims to analyze the role of governments in the spatial development of rural development indicators in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. The research method is descriptive-analytical, utilizing both library and field data collection. Spatial analysis employs the Vikor technique, and GIS software is used for mapping. Findings indicate that governments, based on their own development definitions and approaches, attempted to plan and assert their discourse over space. Due to various reasons such as misconceptions about rural development and insufficient financial resources, they fell short of their goals. Moreover, the study reveals that villages located in central areas of provinces or counties have better conditions compared to peripheral villages. Ajam District in Dishmook section of Kohgiluyeh city faces unfavorable conditions, whereas the northern Sarrud District in the central section of Boyer-Ahmad city enjoys a favorable situation. Despite improvements in village conditions, spatial inequality remains a key issue in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province, with disparities observed between eastern and southern regions having development advantages, while northern and western regions lag behind.

کلیدواژه‌ها [English]

Discourse, governance, space management, spatial inequality, Kohgiluyeh and Boyer Ahmad