تبیین راهبردهای مؤثر و مناسب برای بهره گیری بهینه از «مشارکت » در جهت «بازآفرینی شهری» با رویکرد «نوسازی متوازن»(نمونه موردی: محله قصرالدشت شیراز)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.31418.4293

نویسندگان

سعید رضا شکیبا¹؛ علیرضا عندلیب^{* 2}؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی³؛ مهیار اردشیری⁴

¹دانشجوی دکترای شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشیار گروه شهرسازی دانشکده عمران،معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

³مدیر پژوهش، دانشکده هنر ومعماری، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

⁴استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاریخ دریافت: 15 دی 1401،  تاریخ بازنگری: 22 اسفند 1402،  تاریخ پذیرش: 28 فروردین 1403 

چکیده

رویکرد "نوسازی متوازن" به عنوان یک نظریه بومی، معطوف به تلاش برای تغییر الگوهای ناکارآمد و تولید الگویی نوآورانه است. این نظریه سعی دارد توازن را در سیستم نوسازی بافت های فرسوده شهری با شش خرد "هنجاری-راهبردی"، "کاربردی-بومی"، "اجتماعی-اقتصادی"، "رویه ای-محتوایی"، "تبیینی-تجویزی" و "علمی-عملی" باز تعریف کرده و اصول نوسازی متوازن را تبیین و معرفی نماید ودر نهایت به پایداری سیستم از طریق برقراری توازن در آن منتج می گرددبرای تبیین و تعیین توازن در سیستم نوسازی بافت های فرسوده شهری، می بایست اصول آن نیز متوازن باشند؛ و از آنجا که "مشارکت" به مثابه مهمترین آن اصول قلمداد میشود، برقراری و حفظ توازن در آن نیز ضروری است. علی رغم اینکه مردم و مالکان به عنوان اولین و مهمترین جامعه ذی نفع در نوسازی بافت های فرسوده به شمار می روند؛ اما سوابق نشان میدهد تا کنون در کشور نه تنها نقش مشارکتی و مسئولیتی فعال نداشته اند؛ یافته ها نشان داد که به ترتیب مشارکت عوام، استفاده از مبانی تئوریک،توجه به زندگی عمومی، شناخت نیازهای ذینفعان، مشارکت سنتی، ایده خواص(متخصصین و شهرسازان، سازگاری طرح و شکل مشارکت یک پاره های نیازمند رسیدگی بیشتر جهت دخیل بودن بحث مشارکت در رسیدن به توازن در محله قصرالدشت می باشد. در این تحقیق با تمرکز بر روی رویکرد "نوسازی متوازن" در بافت‌های فرسوده شهری، هدف اصلی بررسی و یافتن جایگاه مشارکت در این نظریه در محله قصرالدشت شیراز بود. با تحلیل دوپارگی‌ها و بررسی موضوع، مشخص شد که مشارکت عوام، استفاده از مبانی تئوریک، توجه به زندگی عمومی، شناخت نیازهای ذینفعان، مشارکت سنتی، ایده‌خواص، سازگاری طرح و شکل مشارکت یک پاره های نیازمند رسیدگی بیشتر جهت دخیل بودن بحث مشارکت در رسیدن به توازن در محله قصرالدشت می‌باشد. این پژوهش به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل کمی و کیفی در این حوزه پرداخته و نشان داده است که توازن در اصول نوسازی متوازن از طریق برقراری مشارکت فعال جوامع محلی و شناخت دقیق نیازهای آنان ممکن است به پایداری سیستم نوسازی کمک کند

کلیدواژه‌ها

مشارکت؛ نوسازی متوازن؛ بافت فرسوده شهری؛ بازآفرینی شهری؛ محله قصرالدشت شیراز

عنوان مقاله [English]

Explanation of effective and suitable strategies for optimal use of "partnership" in the direction of "urban regeneration" with the approach of "balanced renovation"( case study: Qasr al-Dasht neighborhood of Shiraz)

نویسندگان [English]

Saeed Reza Shakiba¹؛ Alireza Andalib²؛ zahra sadat saeideh zarabadi³؛ mahyar ardeshiri⁴

¹PhD student in Urban Planning, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran

²Associate professor/department of urban planing/faculty of art and architecture/science and reaserch branch/islamic azad university/Tehran/Iran

³Faculty of Architecture and Art,Sciences and Research Branch,Islamic Azad University,Tehran,Iran.

⁴Assistant Professor ,department of Urban Planning, Faculty of Arts and Architecture, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

The approach of "balanced innovation" as an indigenous theory is aimed at trying to change inefficient patterns and produce an innovative pattern. This theory tries to find balance in the system of renewing worn-out urban tissues with six wisdoms: "normative-strategic", "applicative-native", "socio-economic", "procedural-content", "explanatory-prescriptive" and "scientific- to redefine "practical" and explain and introduce the principles of balanced renovation and ultimately lead to the stability of the system by establishing balance in it. To explain and determine the balance in the system of renovation of worn-out urban tissues, its principles must also be balanced; And since "participation" is considered as the most important principle, establishing and maintaining balance in it is also necessary. In spite of the fact that people and owners are considered as the first and most important beneficiary community in the renovation of worn-out structures; But the records show that so far in the country, not only have they not had an active role and responsibility; Rather, most of the time they are considered as an obstacle in the way of renovation measures. This research aims to find the place of participation in the theory of balanced renovation in the worn-out fabric of Qasr al-Dasht neighborhood, and investigates the divisions related to the issue and analyzes it. The findings showed that, in order, the participation of the common people, the use of theoretical foundations, attention to public life, recognition of the needs of the beneficiaries, traditional participation, the idea of properties (experts and city planners), the compatibility of the plan and the form of participation are the indicators that need more attention in order to involve the discussion of participation in Achieving balance is in Qasr al-Dasht neighborhood.

کلیدواژه‌ها [English]

Participation, balanced renovation, worn-out urban fabric, urban regeneration, Qasr al-Dasht neighborhood of Shiraz