نقش ابرپروژه‌ها در پایداری اجتماعی شهرها (مطالعه موردی: شهر شاندیز)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.32239.4387

نویسندگان

شیلا شیخ¹؛ کتایون علیزاده^{* 2}؛ حمید جعفری¹

¹گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

²گروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت: 15 مرداد 1402،  تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1403،  تاریخ پذیرش: 17 اردیبهشت 1403 

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین وضعیت پایداری اجتماعی در محیط شهری است که ابرپروژه در آن ساخته شده است، چراکه پژوهش‌ها حاکی از آن است که ابرپروژه‌ها آسیب‌های اجتماعی را در اجتماع محلی ایجاد نموده‌اند و برای رفع این وضعیت بایست به مفهوم پایداری اجتماعی که بیان‌کننده اهمیت محیط و اجتماع ابرپروژه است، توجه ویژه نمود. براین اساس محیط مورد بررسی شهر شاندیز انتخاب گردید که دو ابرپروژه در آن احداث شده‌اند. سؤالات پژوهش عبارت‌اند از اینکه وضعیت پایداری اجتماعی شاندیز چگونه است؟ و نسبت به سنوات پیشین چه تحولی ایجاد شده نموده است؟ فرضیات پژوهش نیز عبارت‌اند از اینکه پایداری اجتماعی شاندیز در بازه زمانی پژوهش (1399-1400) در وضعیت قابل قبولی قرار دارد؛ و نسبت به سنوات پیشین کاهش یافته است. پژوهش کمی و کاربردی است و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بیش از 18 سال ساکن شاندیز است که بر اساس کوکران 372 نفر تعیین شده است. پرسشنامه‌ها با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای-تصادفی توزیع و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و EQS تجزیه و تحلیل شد. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که پایداری اجتماعی در شهر شاندیز بالاتر از حد میانه است لیکن نسبت به سنوات پیشین به‌شدت کاهش پیدا نموده و از میانگین 68 به 54 کاهش یافته است. از میان شاخص‌های پایداری اجتماعی، شهروندان شاندیز کیفیت زندگی را به‌عنوان مهم‌ترین شاخص انتخاب نموده‌اند. افزایش جمعیت ناهمگون ناشی از مهاجرت به مسکن مهر و تغییرات نحوه زیست اقتصادی ناشی از پروژه پدیده، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کاهش پایداری اجتماعی هستند.

کلیدواژه‌ها

ابرپروژه‌ها؛ پایداری اجتماعی؛ مسئولیت‌پذیری؛ کیفیت زندگی؛ شهر شاندیز

عنوان مقاله [English]

The role of mega-projects in the social sustainability of cities (case study: Shandiz city)

نویسندگان [English]

shila sheikh¹؛ Katayoon Alizadeh²؛ hamid jafari¹

¹Department of Geography, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

²Department of Geography, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to explain the status of social sustainability in the urban environment in which the megaproject is constructed, because the research indicates that the superprojects have created social damages by local community, and to address this situation, special attention should be paid to the concept of social sustainability that expresses the importance of the environment and the community of the megaproject. The study environment is Shandiz city where two megaprojects have been constructed. The research questions are: What is Shandi's social sustainability status? And what has changed in comparison to previous years? The hypothesis of the research is that Shandiz social sustainability is in an acceptable condition during the period of the research (2020-2021) and the previous years have decreased. The research is quantitative and applied and has been carried out using a researcher-made questionnaire. The statistical population of this study is citizens more than 18 years old resident of Shandiz that based on Cochran, 372 people have been determined. Questionnaires were distributed by cluster random sampling and analyzed by SPSS and EQS software. The results of this study indicate that social sustainability in Shandiz city is higher than average but it has decreased sharply compared to previous years and has decreased from 68 to 54. Among the indicators of social sustainability, Shandiz citizens have chosen quality of life as the most important indicator. Heterogeneous population increase due to migration to maskane-mehr and changes in the bio-economy caused by the phenomenon project are the most important factors affecting the reduction of social sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

Mega-Projects, Social Stability, Responsibility, Quality of Life, Shandiz city