تحلیل و ارزیابی بافت فرسوده شهری با تاکید بر زیست پذیری شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر شیراز)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.32476.4403

نویسندگان

محسن پورخسروانی^{* 1}؛ علی اصغر عبدالهی²؛ محسن بریزی³

¹گروه جغرافیا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

²دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهید باهنر کرمان

³گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

تاریخ دریافت: 27 شهریور 1402،  تاریخ بازنگری: 13 بهمن 1402،  تاریخ پذیرش: 04 اسفند 1402 

چکیده

امروزه زیست پذیری در بستر شهر یک امر مهم تلقی می‌شود. زیست پذیری نیز زیر مجموعه‌ای از اهداف پایداری است که به طور مستقیم بر روی افراد اجتماع تاثیر می‌گذارد و شامل توسعه اقتصاد محلی، کیفیت محیطی، عدالت، دسترسی، امنیت، سلامت عمومی و انسجام اجتماعی است. به همین منظور هدف پژوهش حاضر تحلیل و ارزیابی زیست‌پذیری بافت فرسوده شهر شیراز می‌باشد. روش انجام پژوهش تحلیل و توصیفی و شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه-ای، میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون T تک نمونه‌ای، مدل رگرسیون گام به گام و مدل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون T ‌نشان می‌دهد که ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی زیست پذیری بافت فرسوده شهر شیراز وضعیت قابل قبولی ندارد و دارای سطح مطلوب و مناسبی نمی‌باشد. تحلیل نتایج مدل رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد که در شاخص کالبدی میزان فشردگی ابنیه مسکونی و ریز دانگی قطعات، در شاخص اجتماعی حس تعلق به محله و امنیت اجتماعی، در شاخص اقتصادی فرصت‌های درآمدزایی، در شاخص زیست محیطی آلودگی کارگاهی و آلودگی صوتی و در شاخص مدیریتی مشارکت مردم در طرح‌ها بیشترین تاثیر گذاری داشته است. همچنین نتایج تحلیل مدل سلسله مراتبی AHP نشان می‌دهد که شاخص اجتماعی با امتیاز ( 36/0) در رتبه اول و شاخص کالبدی با امتیاز (233/0) و شاخص مدیریتی با امتیاز ( 175/0)، شاخص زیست محیطی با امتیاز( 161/0) و شاخص اقتصادی با امتیاز ( 099/0) در مراحل بعدی قرار گرفته‌اند و هیچ کدام یک از شاخص‌ها وضعیت متوسط را کسب نکرده‌اند که این موضوع توجه جدی مسئولین به این منطقه تاریخی را می-طلبد.

کلیدواژه‌ها

زیست پذیری؛ بافت فرسوده؛ توسعه پایدار؛ شهر شیراز

عنوان مقاله [English]

Analysis And Evaluation Of Urban Worn Texture With Emphasis On Urban Livability (Case Study: Shiraz city)

نویسندگان [English]

Mohsen Pourkhosravani¹؛ Ali Abdollahi²؛ mohsen berizi³

¹Department of Geography Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

²Associate Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Human Sciences, Shahid Bahonar University, Kerman

³Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University, Kerman

چکیده [English]

Today, livability is considered an important matter in the context of the city. Livability is also a sub-set of sustainability goals that directly affects people in the community and includes the development of the local economy, environmental quality, justice, access, security, public health and social cohesion. For this purpose, the aim of the present study is to analyze and evaluate the viability of worn-out fabric in Shiraz city. The method of conducting analytical and descriptive research and the method of collecting documentary and library information was field and questionnaire completion. To analyze the data, one-sample T-test, step-by-step regression model and hierarchical AHP model were used. The results of the T-test show that the physical, social, economic, environmental and management dimensions of the livability of the dilapidated fabric of Shiraz city are not acceptable and do not have a favorable and suitable level. The analysis of the results of the step-by-step regression model shows that in the physical index the degree of residential building compactness and the small size of the parts, in the social index the sense of belonging to the neighborhood and social security, in the economic index of income generation opportunities, in the environmental index of workplace pollution and Noise pollution and the management index of people's participation in projects have had the greatest impact. Also, the results of the AHP hierarchical model analysis show that the social index with a score of (0.36) ranks first, the physical index with a score of (0.233) and the management index with a score of (0.175), the environmental index with a score of (0.175) (0.161) and the economic index with a score of (0.099) have been placed in the next stages and none of the indicators have achieved an average status, which calls the authorities' serious attention to this historical region.

کلیدواژه‌ها [English]

livability, worn texture, sustainable development, Shiraz city