براورد صادرات بالقوه و شکاف تجاری کشاورزی ایران (کاربرد الگوی جاذبه مرزی تصادفی)

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 مرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jae.2024.30324.2336

نویسندگان

شکراله حاجیوند¹؛ رضا مقدسی^{* 2}؛ سید یعقوب زراعت کیش³؛ امیر محمدی نژاد⁴

¹دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، گروه اقتصاد،ترویج و آموزش کشاورزی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشیار، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی ،گروه اقتصاد کشاورزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات تهران

³دانشیار گروه اقتصادکشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدعلوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁴دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت: 01 اردیبهشت 1401،  تاریخ بازنگری: 10 شهریور 1401،  تاریخ پذیرش: 31 مرداد 1403 

چکیده

با توجه به اهمیت کشاورزی در اقتصاد ایران از یک سو و تاکید بر رونق کشاورزی و صادرات غیر نفتی از سوی دیگر، به دنبال ارائه تخمین های قابل اتکا از توانمندی های صادرات کشاورزی بر حسب بازارهای هدف می باشد. ابتدا با توسل به ادبیات و سوابق موضوع، الگوی جاذبه مرزی تصادفی با استفاده از اطلاعات 36 کشور مقصد برای دوره زمانی 1982 تا 2019 برآورد شد. تأثیر مستقیم و معنادار تولید ناخالص داخلی و جمعیت شرکای تجاری در کنار تاثیر معکوس فاصله جغرافیایی و محدودیت های مرزی(تعرفه) کشورهای مقصد بر ارزش صادرات محصولات کشاورزی ایران، از جمله مهمترین یافته های گام نخست مطالعه حاضر است. در مرحله بعد، ظرفیت بالقوه صادرات کشاورزی برآورد و با مقادیر واقعی آن مقایسه شد. بر این اساس می توان ادعا نمود که به طور متوسط 69 درصد از ظرفیت صادرات محصولات کشاورزی ایران طی دوره مورد مطالعه تحقق یافته است. لذا اقدامات لازم برای ارتقاء صادرات رقابتی به همراه پیگیری توافق های تجاری دو جانبه و منطقه ای برای استفاده حداکثری از ظرفیت ها توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

تعرفه؛ صادرات کشاورزی؛ الگوی جاذبه مرزی تصادفی؛ ایران

عنوان مقاله [English]

Estimation of Iran’s Agricultural Exports Potential (An application of stochastic frontier gravity approach)

نویسندگان [English]

shokrolah hajivand¹؛ R. M²؛ Seyed Yaghoub Zeraat-Kish³؛ Amir Mohammadijejad⁴

¹Faculty of Agricultural Sciences and Food Industry, Department of Economics, Development and Agricultural Education, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Branch

²Associate Professor Department of Agricultural Economics Science and Research Branch Islamic Azad University Tehran, Iran

³Department of Environmental Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, IRAN

⁴Assistant Professor, Department of Agricultural Economics, Education and Extension, Science and Food Industries, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study considers the importance of exporting agricultural products in three groups of goods (Live animals, food products and crops) Looking to measure the export potential of these products And examining the factors affecting the non-realization of the potential of exporting agricultural products. The present study aims at measuring the export potential of these products and considering the factors affecting the potential export potential of agricultural products due to the importance of agricultural exports in three groups of commodities (live livestock, food products and crops).

The main purpose of this study is to provide an estimate of the country's agricultural exports potential and to determine how efficient Iran is in realizing this capacity. Using data for 36 destination countries for the period spanning from 1982 to 2017, proper stochastic frontier gravity model was estimated. Main findings revealed direct and significant impact of trade partners' GDP and population on Iran's agricultural exports, while distance and border barriers imposed by destination countries show significant reverse effect.

کلیدواژه‌ها [English]

Tariff, Export, Stochastic Frontier Gravity Model, Iran