اولویت بندی مناطق امن شهری با محوریت معیارهای پدافند غیرعامل (نمونه مطالعاتی: شهر ارومیه)

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.33246.4498

نویسندگان

مریم پاشاپور¹؛ علی پناهی^{* 2}؛ رضا ولی زاده¹

¹گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

²استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

تاریخ دریافت: 16 فروردین 1403،  تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1403،  تاریخ پذیرش: 17 شهریور 1403 

چکیده

ایمن‌سازی شهر براساس رویکردهای پدافندغیرعامل، یکی از اساسی‌ترین مولفه در جهت جلوگیری از آسیب‌پذیری شهری است. این پژوهش با هدف سنجش ایمن‌سازی شهری با محوریت معیارهای پدافند غیرعامل در شهر ارومیه انجام یافته است. گردآوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. داده‌ها از طرق اسناد، مطالعات کتابخانه‌ای، گزارش‌های میدانی، فیش‌برداری و با تکمیل پرسشنامه از خبرگان شهری گردآوری شد. جامعه آماری تحقیق، شامل خبرگان شهری می‌باشد که به تعداد 9 نفر نمونه آماری با استفاده از شیوه اشباع نظری انتخاب شدند. در تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است و سپس از مدل تاپسیس نتایج ارائه شده است. نتایج نشاندهنده آن است که شهر ارومیه از منظر اصول پدافند غیر‌عامل در شرایط نامناسبی قرار دارد و منطقه2‌(بخش مرکزی شهر) دورترین فاصله را با جواب ایده‌آل تحقیق دارد و در بین مناطق دیگر شهر، در سطح پایین‌تری قرار گرفته است و جزء ضعیف‌ترین مناطق شهر از نظر برخورداری از اصول پدافند غیر عامل می‌باشد. همچنین علت ایمنی پایین در این منطقه نسبت به مناطق دیگر شهر، عدم زیرساخت مناسب می‌باشد که نسبت به مناطق دیگر بسیار ضعیف‌تر می‌باشد و معیار زیرساخت در این منطقه اهمیت دارد تنها به علت اینکه مکانیابی و بهسازی شبکه راه‌ها، مکان یابی و بهسازی شبکه انتقال برق، نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری، منطقه‌بندی، محله‌بندی و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها از وضعیت نامناسبی نسبت به شاخص زیر ساخت دارند. بعد از این منطقه، مناطق 1 و 3 در رتبه بعدی دور بودن از اصول و معیارهای پدافند غیرعامل قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

ایمنی شهری؛ پدافند غیرعامل؛ مدل TOPSIS؛ ارومیه

عنوان مقاله [English]

Prioritization of safe urban areas based on passive defense criteria (Case Study: Urmia city)

نویسندگان [English]

Maryam Pashapour¹؛ Ali Panahi²؛ Reza valizadeh¹

¹Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran

²Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The lack of security causes a crisis, and securing the city based on passive defense approaches is one of the most essential components to prevent urban vulnerability. This research was conducted with the aim of measuring urban security with the focus on passive defense criteria in Urmia city. The collection of information has been done in two ways, library and field. The data has been collected through documents, library reports, observations and field surveys, taking surveys and completing questionnaires from urban experts. The statistical population of the research includes urban experts who were selected as a statistical sample of 9 people using the theoretical saturation method. The analysis of data is done using descriptive and inferential statistics and then using the TOPSIS model. The results show that the city of Urmia is not in a suitable condition in terms of the principles of passive defense, and the 2nd zone (the central part of the city) is the farthest away from the ideal solution, and it is in the lowest rank among other areas of the city. And it is one of the weakest areas in terms of non-functional defense standards. Also, the reason for the low safety in this region compared to other regions is the lack of proper infrastructure, which is much weaker than other regions, and the infrastructure index is important in this region only because the location and improvement of the transportation network, location and improvement of the electricity network, renovation and improvement of worn-out structures, zoning and districting and retrofitting of buildings have worse conditions compared to the infrastructure index. After this zone, zones 1 and 3 are in the next rank of being far from the principles and criteria of passive defense.

کلیدواژه‌ها [English]

Urban safety, passive defense, TOPSIS model, Urmia.

مراجع