تبیین الگوی مدیریت محله‌ای در جامعۀ شبکه‌ای با تأکید بر شهرهای ایران

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1403

نوع مقاله: مقاله برگرفته از پایان نامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.33555.4523

نویسندگان

شهریور روستایی^{* 1}؛ اکبر اصغری زمانی- برنامه ریزی شهری²؛ فروغ اندستا³

¹دانشگاه تبریز

²داستاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.انشگاه تبریز

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی،‌ دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت: 28 خرداد 1403،  تاریخ بازنگری: 19 آبان 1403،  تاریخ پذیرش: 22 آبان 1403 

چکیده

محله از دیرباز جایگاهی مرکزی در تحلیل و برنامه‌ریزی فضاهای شهری داشته‌اند. معمولاً از زمان ظهور محله به عنوان یک مفهوم کلیدی در ادبیات علوم اجتماعی، مفهوم آن به‌عنوان نوعی ظرف فضایی شناخته‌شده‌است. لذا، محله یک مفهوم جغرافیایی و اجتماعی است. از طرف دیگر، با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و بیان مفهوم جامعه شبکه‌ای و فضای جریان توسط امانوئل کاستلز، مفهوم محله و سیر تحولی آن نیز دستخوش تغییر شده‌است. به‌طوری‌که، در عصر اطلاعات، کاربردهای نوظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات قابلیت احیای نقش محله را برجسته نموده‌است. در این راستا، کلان- داده و داده- باز به‌عنوان یکی از مفاهیم برگرفته از شهر هوشمند، اهمیت و نقش محله و مدیریت محله- محور را دو چندان می-نماید. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر ارائه و تبیین الگوی مدیریت محله‌ای مبتنی بر جامعه شبکه‌ای در شهرهای ایران است. روش این پژوهش کیفی است به‌طوریکه با مرور سیستماتیک و بررسی منابع مرتبط به شناسایی مقوله‌ها و الگوها پرداخته شده‌است و ابزار اصلی گردآوری داده‌ها در این روش نیز مطالعات کتابخانه‌ای می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشانگر این امر است که در راستای الگوهای نوین مدیریت محله‌ای در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران 4 الگوی مبتنی بر وب با نقاط کانونی و شعاع عملکردی مسجد، مدرسه و مراکز آموزشی، مراکز تجاری و پارک محله‌ای و 4 الگوی مدیریت محله‌ای از نظر ساختاری قابل ارائه و تبیین است.

کلیدواژه‌ها

محله؛ جامعۀ شبکه‌ای؛ شهر هوشمند؛ کلان- داده؛ داده- باز

عنوان مقاله [English]

Explaining the model of neighborhood management in the network society with an emphasis on Iranian cities

نویسندگان [English]

akbar asghari zamani²؛ forough andesta³؛

²Professor of Geography and Urban Planning, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

³Ph.D Candidate in Geography and Urban Planning, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz,Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Neighborhoods have had a central position in the analysis and planning of urban spaces for a long time. Usually, since the emergence of neighborhood as a key concept in social science literature, its concept is known as a kind of spatial container. Therefore, neighborhood is a geographical and social concept. On the other hand, with the emergence of information and communication technology and the expression of the concept of network society and flow space by Emmanuel Castells, the concept of neighborhood and its evolution has also undergone changes. So that, in the age of information, the emerging applications of information and communication technology have highlighted the ability to revive the role of the neighborhood. In this regard, big-data and open-data, as one of the concepts derived from the smart city, doubles the importance and role of neighborhood and neighborhood-oriented management. Based on this, the aim of the present research is to present and explain the model of neighborhood management based on network society in Iranian cities. The method of this research is qualitative, as categories and patterns have been identified by systematic review and review of related sources, and the main tool of data collection in this method is also library studies. The findings of the research show that in line with the new models of neighborhood management in the urban planning system of Iran, there are 4 web-based models with focal points and functional radius of mosque, school and educational centers, commercial centers and neighborhood parks and 4 neighborhood management models can be presented and explained in terms of structure.

کلیدواژه‌ها [English]

Neighborhood, Network society, Smart city, Big-data, Open-data

مراجع