تحلیل پراکنده‌رویی شهر رفسنجان با استفاده از داده‌های سنجش از دور

فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jupm.2024.29231.4026

نویسندگان

حسین غضنفرپور^{* 1}؛ محسن پورخسروانی²؛ کیمیا محمدی³

¹عضو هیئت علمی دانشگاه باهنر کرمان

²عضوهیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

³کارشناس ارشد

تاریخ دریافت: 29 مهر 1400،  تاریخ بازنگری: 12 آبان 1403،  تاریخ پذیرش: 03 آذر 1403 

چکیده

چکیده
پراکنده‌رویی شهری پدیده‌ای دور از مراکز کالبدی‌ _ ‌فضایی است. نوعی گسترش افقیِ پراکنده، کم‌تراکم وبدون توجه به تراکم مناسب شهری و با عدم اختلاط کاربری همراه است و می‌تواند مبین اتلاف منابع و سرمایه، تهدید سلامت ساکنان شهر، آسیب‌رسانی به محیط‌زیست و تمایل توسعه در حاشیه‌های شهر و تبدیل مراکز شهری به بافت‌های فرسوده‌ باشد.به دنبال اهمیت این موضوع پژوهش حاضر نیز با هدف کلی بررسی پراکنده روی شهر رفسنجان از توابع استان کرمان انجام گردید زیرا این شهر در سال‌های اخیر با گسترش افقی لجام گسیخته‌ای همراه بوده است که پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به بار آورده است. نوع تحقیق پژوهش حاضر کاربردی و روش انجام آن توصیفی- استنباطی و تحلیلی – ترکیبی می‌باشد. که از نرم‌افزار کاربردی GIS بر پایه داده های سنجش از دور و مدل آنتروپی جهت سنجش پراکنده رویی رفسنجان استفاده گردیده است. علاوه بر نرم‌افزار GIS در این پژوهش از نرم‌افزار SAGA، ENVI و گوگل ارث نیز استفاده گردیده است. نتایج کلی پژوهش نشان میدهد بیشترین میزان پراکنده‌رویی در شهر رفسنجان از شروع دوره تا سال 2010 بیشترین ساخت و سازها در جهت جنوب شرقی شهر رفسنجان صورت گرفته است. این در حالی است که در دوره پایانی مورد مطالعه ساخت و سازها به سمت جنوب غربی افزایش یافته و در سال 2020 بیشترین ساخت و سازها در جهت جنوب غربی صورت گرفته است. بر حسب نتایج ،مشخص گردید که روند ساخت و سازها و روند رشد شهری رفسنجان جنوبی بوده و مساحت ساخت و سازها در جهت اصلی جنوب شهر رفسنجان در پایان دوره نسبت به شروع دوره رشد بیش از 4.4 برابری داشته است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل؛ پراکنده‌رویی؛ سنجش از دور؛ شهررفسنجان

عنوان مقاله [English]

The Analysis of sprawl Rafsanjan City Using Remote Sensing Data

نویسندگان [English]

Hossein Ghazanfarpour¹؛ mohsen pourkhosravani²؛ kimia mohammadi³

¹The faculty at Shahid Bahonar University of Kerman

²associate professor

³msc in geography

چکیده [English]

Abstract
Urban dispersion is a physical space phenomenon. A kind of scattered, sparse, sparse and far-flung horizontal expansion away from urban centers, which is generally associated with lack of land use and can indicate a waste of resources and capital, a threat to the health of city residents, environmental damage and development tendency in the suburbs. And turning urban centers into worn-out structures. Following the importance of this issue, the present study was collected with the general purpose of scattered study on the city of Rafsanjan from the functions of Kerman province because this city in recent years has been associated with unbridled horizontal expansion that has economic, social and environmental consequences. The type of research of the present study is applied and the method of doing it is descriptive-inferential and analytical-combined. GIS application software based on remote sensing data and entropy model has been used for scattered surface measurement of Rafsanjan. In addition to GIS software, ENVI, SAGA and Google Earth software have been used in this research to test the hypotheses. The general results of the research show that the highest dispersion rate in Rafsanjan city from the beginning of the period until 2010, most constructions have been done in the southeast direction of Rafsanjan city. However, in the final period under study, construction has increased to the southwest and in 2020, most construction has taken place in the southwest. According to the results, it was found that the construction trend and urban growth trend of Rafsanjan is south and the area of construction in the main direction south of Rafsanjan at the end of the period compared to the beginning of the growth period was more than 4.4 times.

کلیدواژه‌ها [English]

Analysis of sprawl, Remote sensing, Rafsanjan

مراجع