ارزیابی اثرات اقتصادی کاهش آورد رودخانه سفیدرود بر کشاورزی در استان گیلان

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 2، دوره 7، شماره 25، خرداد و تیر 1394، صفحه 25-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد کاوسی کلاشمی^{* 1}؛ غلامرضا پیکانی ماچیانی²

¹استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان.

²دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

تاریخ دریافت: 05 اسفند 1393،  تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1393 

چکیده

در انتهایی­ترین قسمت حوضه سفیدرود بزرگ، رودخانه قزل اوزن پس از مخلوط شدن با رودخانه شاهرود به رودخانه سفیدرود تغییر نام می­دهد. این رودخانه 80% آب آبیاری تنظیم شده استان گیلان را تامین می­نماید. در سال­های اخیر بدون توجه به منابع آب کل حوضه آبریز قزل اوزن- سفیدرود، سازه­های تنظیم و ذخیره­سازی آب متعددی در استان­های بالادست این حوضه آبریز احداث شد. پیامد این رویکرد، کاهش آب ورودی و ایجاد بحران مدیریت منابع آب در استان گیلان می­باشد. پژوهش حاضر با استفاده از الگوی یکپارچه اقتصادی- هیدرولوژیکی حوضه رودخانه سفیدرود، دید جامعی از اثرات کاهش آورد رودخانه سفیدرود بر مصارف مختلف در این حوضه تحت سناریوهای مختلف ارائه می­دهد. در این راستا، طیف وسیعی از داده­های هیدرولوژیکی و اقتصادی حوضه رودخانه سفیدرود مانند میزان رواناب، میزان آب سطحی انحراف داده شده، میزان جریان برگشتی، میزان عملکرد، درآمد و هزینه تولید رشته فعالیت­های کشاورزی و ... در الگوسازی لحاظ شد. نتایج به­دست آمده از الگوی یکپارچه حوضه رودخانه سفیدرود بیانگر آن است که به طور متوسط کل منافع اقتصادی از دست رفته در مصارف حوضه رودخانه سفیدرود به ازای هر متر مکعب کاهش آورد آبریز قزل اوزن- سفیدرود برابر با 1138 ریال می­باشد. همچنین تحت سناریوهای مورد بررسی، میانگین منافع اقتصادی از دست رفته در مصارف کشاورزی حوضه رودخانه سفیدرود به ازای هر متر مکعب کاهش آورد آبریز قزل اوزن- سفیدرود برابر با 1100 ریال می­باشد. بازنگری در چگونگی ارزیابی فنی- اقتصادی طرح­های توسعه منابع آب در بالادست و اتخاذ رویکرد یکپارچه تصمیم­گیری برای این حوضه ضرورنی انکارناپذیر است.
 
طبقه­بندیJEL : C60، C61، Q25

کلیدواژه‌ها

الگوسازی اقتصادی- هیدرولوژیکی؛ کاهش آورد؛ رودخانه سفیدرود؛ استان گیلان

عنوان مقاله [English]

Evaluating Economic Effect of Sefidrud River Inflow Reduction on Agriculture of Guilan Province

نویسندگان [English]

M. K¹؛ GH. P²

چکیده [English]

At the last point of The Big Sefidrud basin, Ghezelozan River changes the name to the Sefidrud River after combining with Shahrud River. This river provides 80 percent of adjusted irrigation water in the province. In recent years, neglecting the total water resource of the Ghezelozan-Sefidrud basin several adjust and water storage facilities in upstream provinces had been constituted. The consequences of the mentioned strategy are inflow reduction and water resource management crisis in the Guilan province. Present study, provide comprehensive vision of Sefidrud river inflow reduction on different consumption of this basin under different scenarios using Sefidrud River basin Hydrologic-Economic integrated model. Hence, extend sets of hydrologic and economic data of Sefidrud river basin include inflows, surface flows, return flows, yields, revenues and production costs of agriculture entrepreneurs are considered in modeling. Results of integrated model of the Sefidrud river basin revealed that on the average total forgone economic benefits in different use of the Sefidrud river basin per a cubic meter of the Ghezelozan-Sefidrud basin inflow reduction equals 1138 Rials. Also, under investigated scenarios, the average forgone economic benefits in agricultural consumption of Sefidrud River basin per cubic meter of the Ghezelozan-Sefidrud basin inflow reduction equals 1100 Riasl. Revising the approach of technical-economic evaluation for upstream water development projects and considering integrated manner for decision-making is an inevitable necessity for this basin.

کلیدواژه‌ها [English]

Economic-Hydrologic modeling, inflow reduction, Sefidrud River, Guilan Province

مراجع

1. گزارش سطح زیر کشت، عملکرد و تولید محصولات زراعی و باغی استانی. 1385. سالنامه آماری ایران.
2. گزارش مطالعات محیط­زیست حوضه آبریز سفیدرود بزرگ، بهنگام سازی طرح جامع آب کشور در حوضه­های ارس، (تالش- تالاب انزلی)، سفیدرود بزرگ، بین سفیدرود و هراز، (هراز- قره­سو)، (گرگانرود- قره­سو)، اترک و ارومیه. 1390. دفتر کل برنامه­ریزی کلان آب و آبفا.
3. گزارش آماری طرح هزینه تولید محصولات زراعی استان گیلان. 1390. جهاد کشاورزی استان گیلان.
4. مطالعات بهسازی شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود گیلان. 1383. شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان، مهندسین مشاور پندام.
5. مطالعات یکپارچه برنامه­ریزی منابع آب حوضه آبریز رودخانه قزل­اوزن- سفیدرود (گزارش مصارف). 1385. شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان.
6. مطالعات یکپارچه برنامه­ریزی منابع آب حوضه آبریز رودخانه قزل­اوزن- سفیدرود (گزارش برنامه­ریزی منابع آب). 1390، شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان
7. Graveline N, Majone B, Van Duinen R, Ansik E. 2014. Hydroeconomic modeling of water scarcity under global change: and application to the Gallego river basin (Spain). Reg Environ Change. 14: 119-132.
8. Harou JL, Pulido-Velazquez M, Rosenberg DE, Medllin-Azura J, Lund JR, Howitt RE. 2009. Hydro-economic models: concepts, design, applications and future prospects. Journal of Hydrology. 375: 627-643.
9. Heinz I, Pulido-Velazquez M, Lund JR, Andreu J. 2007. Hydro-economic modeling in river basin management: implication and applications for European water framework directive. Water Resource Management. 21: 1103-1125.
10. Howitt RE,MacEwan D,Azuara JM, Lund JR. 2010. Economic Modeling of Agriculture and Water in California Using the Statewide Agricultural Production Model. A Report for the California Department of Water Resource. University of California Davis.
11. Hurd BH,Coonrod J. 2007. Climate change and its implications for New Mexico's water resources and economic opportunities. Department of Agricultural Economics and Agricultural Business. New Mexico State University.
12. JICA. 2010. The study on integrated water resource management for Sefidrud river basin. Volume I, Main Report.
13. Maneta MP, Torres M, Howitt RE, Vosti SA, Wallender WW, BassoiLH, Rodrigues LN, Young JA. 2007. A Detailed Hydro-Economic Model for Assessing the Effects of Surface Water and Groundwater Policies: A Demonstration Model from Brazil. Selected paper for the American Agriculture Economics Association Annual Meeting.Portlan, Oregon, 29 July- 1August, USA