مدل یابی روابط ساختاری توانایی های شناختی با پیشرفت تحصیلی از طریق میانجی خوش بینی علمی در دانش آموزان متوسطه

فصلنامه علمی روش ها و مدل های روانشناختی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jpmm.2025.32607.3875

نویسندگان

آرزو اباذری¹؛ نبی ا.. اکبرنتاج شوب^{* 2}؛ جمال صادقی³

¹دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد بابل، بابل، ایران

²استادیار روان شناسی تربیتی، گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد بابل، بابل، ایران

³گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، مازندران، ایران

تاریخ دریافت: 29 مهر 1402،  تاریخ بازنگری: 24 دی 1403،  تاریخ پذیرش: 14 بهمن 1403 

چکیده

هدف این پژوهش مدل یابی روابط ساختاری توانایی های شناختی با پیشرفت تحصیلی از طریق میانجی خوش بینی علمی در دانش آموزان متوسطه و روش آن توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی ۱۳۶۱ دانش آموز پسر متوسطه اول پایه نهم مدارس دولتی شهر بابل در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده (۱۶ متغیر در مدل) و تخصیص ضریب ۱۵ برای هر کدام، و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص، ۲۵۰ نفر تعیین گردید که با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه های پیشرفت تحصیلی فام تیلور (۱۹۹۹)، توانایی های شناختی نجانی (۱۳۹۲)، و پرسشنامه خوش بینی علمی شانن موران و همکاران (۲۰۱۲) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها، با استفاده از معادلات رگرسیونی ساختاری در نرم افزار اس. پی. اس. اس. ۱۸ و ای. موس. ۲۳ صورت گرفت. یافته ها نشان داد که بین متغیر توانایی های شناختی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان متوسطه رابطه وجود دارد. همچنین توانایی های شناختی بر پیشرفت تحصیلی از طریق میانجی خوش بینی علمی در دانش آموزان متوسطه، اثر معنی داری دارد. در مجموع، توانایی های شناختی از طریق میانجی خوش بینی علمی در دانش آموزان متوسطه، ۴۶/۰ از کل توان پیش بینی پیشرفت تحصیلی را به خود اختصاص داده است

عنوان مقاله [English]

Modeling the structural relationships of cognitive abilities with academic achievement by mediating the role of scientific optimism in high school students

نویسندگان [English]

Arezoo Abazari¹؛ Nabi-Allah Akbarnataj Shob²؛ jamal sadeghi³

¹ph. D. Student, psychology department, faculty letter, Babol Azad University, Babol, Iran

²Correspondent Author, Assistant Professor, Psychology Department, Faculty letter, Babol Azad University, Babol, Iran

³Department of Psychology, Islamic Azad University, Babol, Mazandaran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this research was to model the structural relationships of cognitive abilities with academic progress through the mediation of scientific optimism in high school students, and its method was to describe the type of correlation based on structural equations. The statistical population of the research was made up of all 1361 male students of the first secondary school of the ninth grade of public schools in Babol city in the academic year of 1400-1401. The sample size was determined according to the number of variables observed (16 variables in the model) and the allocation of a coefficient of 15 for each, and taking into account the possibility of incomplete questionnaires, 250 people were selected by the two-stage cluster sampling method. To collect data, Pham Taylor's academic achievement questionnaires (1999), Najani's cognitive abilities (2012), and Shannon Moran et al.'s scientific optimism questionnaire (2012) were used. Data analysis using structural regression equations in S. P. S. S. 18 and E. mouse 23 took place. The findings showed that there is a relationship between the variable of cognitive abilities and academic progress in secondary school students. Also, cognitive abilities have a significant effect on academic progress through the mediation of scientific optimism in secondary school students. In general, cognitive abilities through the mediation of scientific optimism in high school students have 0.46 of the total ability to predict academic progress.