بررسی جنبه‌های اقتصادی- اجتماعی گسترش باغات پسته توسط کشاورزان استان کرمان در سایر استان‌ها

فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مقاله 3، دوره 7، شماره 25، خرداد و تیر 1394، صفحه 49-63   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محمد عبدالهی عزت‌آبادی^*

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشور.

تاریخ دریافت: 05 اسفند 1393،  تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1393 

چکیده

در شرایطی که کمبود آب در استان کرمان کاملا مشهود بوده و به یک محدودیت جدی تبدیل شده است، گزینه جدیدی به طور خزنده و آرام در برنامه های بلندمدت پسته کاران قرار گرفته است. در این گزینه، پسته کاران جهت گسترش باغات پسته خود به سایر استان های کشور حرکت کرده اند. این گزینه که از دید برنامه ریزان و سیاست گذاران کاملا مخفی مانده است، می تواند هم به عنوان یک تهدید مطرح بوده و در صورت برنامه ریزی صحیح به عنوان یک فرصت دنبال شود. در مطالعه جاری با استفاده از روش آنالیز واریانس، اثرات اقتصادی- اجتماعی این انتقال مورد بررسی قرار گرفت. آمار و اطلاعات مورد استفاده پروژه به صورت میدانی (پیمایشی) و به کمک پرسشنامه و مصاحبه حضوری با باغدارن استان کرمان جمع آوری شد. روش انتخاب نمونه تصادفی دو مرحله ای بوده و در مجموع 206 پرسشنامه تهیه شد. نتایج نشان داد باغداران کرمانی که به علت موانع پیش رو تمایلی به سرمایه گذاری در مناطق دیگر ندارند، انگیزه بیشتری برای حفاظت از منابع آب موجود در منطقه خود دارند. به عبارت دیگر باغداران کرمانی که به سایر استان ها رفته و مالک آب و زمین شده اند، انگیزه کمتری برای حفاظت از منابع آب در محل سکونت خود دارند. علاوه بر این کشاورزان سرمایه گذار به علت غیر بومی بودن، تمایلی به حفاظت منابع آب در مناطق جدید نیز ندارند. به طور کلی می توان گفت که در فرایند سرمایه گذاری در مناطق پسته کاری غیر بومی یا بایستی مهاجرت کامل صورت گیرد و یا این که کنترل منابع در دو سمت مبداء و مقصد توسط دولت به شدت افزایش یابد. در غیر این صورت، تخریب منابع و بویژه آب در کل مناطق پسته کاری به شدت بالا خواهد رفت.
 
طبقه­بندیJEL :Q01, Q25, Q57

کلیدواژه‌ها

پسته؛ سرمایه گذاری در مناطق غیر بومی؛ منابع آب؛ پسته کاران استان کرمان

عنوان مقاله [English]

Socio-economic Study of Expanding Pistachio Orchards by Kerman's Pistachio Producers in other Provinces

نویسندگان [English]

m. a

چکیده [English]

As water scarcity is enhancing in Kerman province, some of pistachio producers transferred their capital to other provinces in order to produce pistachio. In this study, using analysis of variance method, socio-economic effects of investment in new places by Kerman's pistachio producers was investigated. A sample of 206 farmers was selected, using stratified random sampling method. The results showed that those farmers who have not invested in other provinces had more willingness to protect water resources in their own. In other words, farmers who transfer to new places have less incentive to protect water resources in their own native place. The results also showed that the farmers who invest without permanent residence, have less incentive to protect water resources in new places. In other words, investment in new places shold be done by farmers who are permanent resident in new places or government must increase control water pumping in both old and new places. If not, water degradation in all pistachio producing areas will increase.

کلیدواژه‌ها [English]

Pistachio, Investment, water resourcse, Kerman

مراجع

1. آمارنامه کشاورزی، سال های مختلف.
2. ترکمانی، ج. و ر. صداقت. 1378. تاثیر توسعه‌ی کشت پسته بر استفاده‌ی پایدار از منابع آب (مطالعه موردی شهرستان نی‌ریز ). آب و توسعه، سال 7 شماره 20 و 21: 97-103.
3. سلیمی فر م. و ص. میرزایی خلیل آبادی. 1381.  مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات پسته. اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 38: 7-28.
4. شرکت سهامی آب منطقه ای کرمان. 1382. نامه شماره 22472/40 تاریخ 29/7/82.
5. صداقت، ر. 1381. بررسی نظریه اقتصادی دور تسلسل فقر و توسعه نیافتگی در مناطق پسته کاری ایران.  اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 39: 187-201.
6. صداقت، ر. و ج. ترکمانی. 1379. بررسی مزیت نسبی اقتصادی تولید پسته با استفاده از روش مدلسازی ایجاد گزینه: مقایسه الگوی کشت بهره برداران مناطق آب شور و شیرین در استان فارس. سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد2، صفحات 349- 363.
7. عبدالهی عزت آبادی، م. و ب. نجفی. 1377. استفاده از سرمایه های مازاد کشاورزی در توسعه روستایی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال ششم، شماره 21. صفحات 45 تا 58 .
8. عبدالهی عزت آبادی، م. و ب. نجفی. 1379. سیاست گذاریهای ناهماهنگ و تاثیر آن بر رفاه اجتماعی: مطالعه موردی بهره برداری از منابع آب زیر زمینی شهرستان رفسنجان. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد اول، صفحات 163 تا 188.
9. Akhoundi, A., M. Chizari and O. Nourozi. 2005. Investigating effective factors regarding the knowledge of pistachio farmers of Kerman province in controlling aflatoxin and their perceptions toward sustainable agriculture. IV International Symposium on Pistachios and Almonds, Tehran, Iran.
10. 9. Dallessio, T. G., J. T. B. Tripp, R. Pirani, J. Patrich, J. T. Fry, A. Darrell, S. Corchado, D. Greenblatt, J. Cox, J. Elias and C. Griffin. 2006. The economics of transferring development in the New Jersey highlands.  www.mrsc.org/subjects/planning/majorregulatory.aspx - 40k
11.   10. Riazi, G. H. 2005. Challenges and suggestions for Iran's pistachio production & exports. IV International Symposium on Pistachios and Almonds, Tehran, Iran.
12. 11. Sedaghat, R. 2006. Sustainable Irrigation for Pistachio Farms in Iran: An Economic Analysis.27th International Horticultural Congress. South Korea.