بررسی تطبیقی اثرات پروژه بین‌المللی منارید بر توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی (مطالعه موردی: سیستان و خراسان شمالی)

فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 اسفند 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jzpm.2025.33314.4334

نویسندگان

سمانه سارانی¹؛ صادق اصغری لفمجانی^{* 2}؛ حمید حیدری مکرر³

¹دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

²عضو هیأت علمی دانشگاه زابل

³گروه جغرافیا، دانشگاه زابل، ایران.

تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1403،  تاریخ بازنگری: 09 اسفند 1403،  تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1403 

چکیده

اغلب کشورها برای دستیابی به توسعه پایدار، توانمندسازی را کارآمدترین روش به حساب می‌آورند و توانمندسازی را کلید موفقیت و پایداری طرح‌های توسعه در عرصه‌های منابع طبیعی در سطح جهانی می‌دانند. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی اثرات پروژه بین‌المللی منارید بر توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی سیستان و خراسان شمالی می‌باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده‌ها و اطلاعات مصاحبه و پرسش‌نامه بوده است. جامعه آماری شامل سرپرستان خانوارهای روستاهای دو منطقه سیستان و خراسان شمالی می‌باشد. از 3952 خانوار روستایی در دو منطقه، 351 نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمـار توصـیفی، مـدل ARAS و نـرم-افزارهـای SPSS و Expert Choice استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین اثرات پروژه بین‌المللی منارید بر توانمندسازی خانوارهای روستایی در مناطق سیستان و خراسان شمالی وجود داشته است. به طوری که در منطقه سیستان شاخص‌های مشارکت در حفظ منابع طبیعی، شناخت پتانسیل‌های موجود و نگرش مثبت بر توانمندی مهم‌ترین اثرات پروژه منارید بر توانمندسازی خانوارهای روستایی در این منطقه بوده است؛ در حالی که شاخص‌های ارتباطات مردم با کارشناسان، مشارکت در تأسیس صندوق و آگاهی جوامع محلی از رونق کار مهم‌ترین اثرات پروژه منارید بر توانمندسازی خانوارهای روستایی در منطقه خراسان شمالی بوده‌اند. لذا پیشنهاد می‌شود بر اساس ظرفیت‌های هر منطقه برنامه‌ها و راهبردهای موجود بازنگری شود و برنامه‌های جدید برای بهبود وضعیت توانمندسازی خانوارهای روستایی در هر منطقه طراحی شود. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد می‌گردد که برای افزایش مشارکت مردم در طرح به علائق و ارزش‌های جامعه روستایی توجه گردد.

کلیدواژه‌ها

منارید؛ توانمندسازی؛ جوامع روستایی؛ سیستان؛ خراسان شمالی

عنوان مقاله [English]

Comparative study of the effects of Menarid international project on economic and social empowerment of rural communities (case study: Sistan and North Khorasan)

نویسندگان [English]

Samaneh Sarani¹؛ Sadegh Asghari Lafmejani²؛ Hamid Heidary Mokarrar³

¹University of Mohaghegh Ardabili. Ardabil. Iran

²Associate Professor of Geography & Rural Planning, University of Zabol, Zabol, Iran.

³Department of Geography, University of Zabol, Iran.

چکیده [English]

Most countries consider empowerment as the most efficient way to achieve sustainable development and consider empowerment the key to the success and sustainability of development plans in natural resources worldwide. The purpose of the present study is to compare the effects of the International Menarid Project on Empowerment and Social Empowerment of Sistan and North Khorasan Rural Communities. The present study is descriptive-analytical in terms of purpose, applied and method. The tool has been the data collection and interview and questionnaire information. The statistical population consists of households in the two districts of Sistan and North Khorasan. Of 3952 rural households in two areas, 351 samples were selected using Cochran formula and simple random sampling method. Descriptive methods, Aras, and SPSS and Expert Choice were used for data analysis. The results showed that there was a significant difference between the effects of the International Menarid project on the empowerment of rural households in Sistan and North Khorasan areas. In the Sistan region, the indicators of participation in the preservation of natural resources, the recognition of existing potentials and a positive attitude on the most important effects of the Menarid project on the empowerment of rural households in this area have been; While people's communication indicators with experts, participation in the establishment of the Fund and the awareness of local communities have been the most important impact of the Menarid project on the empowerment of rural households in the South Khorasan region. Therefore, it is suggested that the capacities of each region be reviewed existing programs and strategies and new plans to improve the empowerment status of rural households in each area.

کلیدواژه‌ها [English]

Menarid, Empowerment, Rural Communities, Sistan, North Khorasan

مراجع