بررسی و تحلیل روند تغییرات 50 ساله بارندگی حوزه آبخیز کشکان پلدختر طی سالهای آبی 49-1348 تا 98-1397

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/wej.2025.32728.2401

نویسندگان

الهام کیانی سلمی¹؛ حسین زینی وند^{* 2}

¹دانشجوی دکتری مدیریت حوزه آبخیز، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان

²عضو هیات علمی دانشگاه لرستان

تاریخ دریافت: 01 آذر 1402،  تاریخ بازنگری: 17 آذر 1403،  تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1404 

چکیده

بارش یکی از مهم‌ترین متغیرهای هواشناسی است که در بروز سیل تأثیرگذار است. تجزیه‌وتحلیل بارش اطلاعات مفیدی را برای برنامه‌ریزی منابع آب در منطقه فراهم می‌آورد. در این پژوهش، به بررسی آمار بارش در حوزه آبخیز کشکان پلدختر با استفاده از داده‌های بارش روزانه 50 ساله 11 ایستگاه باران‌سنجی پرداخته شد. برای ارزیابی تغییرات روند بارش از روش آنالیز رگرسیون خطی، میانگین متحرک 5 ساله، آنومالی داده‌های بارش و روندیابی من کندال استفاده شد. نتایج نشان داد که روند قابل‌توجهی در بارش سالیانه وجود نداشت ولی در بارندگی فصلی در برخی از ایستگاه‌ها روند افزایشی مشاهده شد. روند بارندگی فصلی با استفاده از روش من‌کندال در سطح اطمینان 05/0، در فصل‌های پاییز، بهار و تابستان به ترتیب در 3 ایستگاه، 5 ایستگاه و 6 ایستگاه و در کل حوزه آبخیز در فصل بهار و تابستان دارای تغییرات معنی‌داری است. در رگرسیون خطی بین داده‌های بارش و میانگین متحرک 5 ساله آنها، 7 ایستگاه روند خطی خوبی را نشان داد. روند خطی 4 ایستگاه کوهدشت، خرم‌آباد- چم انجیر، کشکان‌-پلدختر و سرخاب-کشور (ایستگاه خارج حوزه ولی تاثیرگذار بر بارش آن) کاهشی است. تقاطع دو منحنیUF(k) UB(k)نشان داد که در همه ایستگاه‌ها بارش ناگهانی در فصل بهار وجود داشت. تجزیه‌وتحلیل تغییرات ناگهانی بارش راهنمای مناسبی برای مدیریت منابع آب، کنترل سیلاب و بررسی خشکسالی در حوزه آبخیز کشکان پلدختر می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Investigation and Analysis of 50-Year Trends of Rainfall Changes in Kashkan Poldokhtar basin during the Years 1969 to 2019

نویسندگان [English]

Elham kianisalmi¹؛ Hossein Zeinivand²

¹PhD student in watershed management, Faculty of Natural Resources, Lorestan University

²Lorestan Univerrsity

چکیده [English]

Precipitation is one of the most important meteorological variables which can impact on the occurrence of flooding. Analysis of precipitation provides useful information for planning water resources in the region. In this research, an investigation of the rainfall, in Kashkan Poldokhtar basin, has been carried out using a homogeneous daily rainfall dataset of 11 rainfall stations with 50 years of observation. The linear regression analysis,, 5-year moving average, anomaly, and Mann-Kendall (MK) trend detection were used to assess the variability and trends in rainfall. The results showed no significant trend was observed in the annual rainfall amounts over the basin, but increasing trends were observed in the seasonal rainfall amounts in some stations. The seasonal rainfall trends based on MK test showed significant changes at 5% confidence level at 3 stations in the autumn, 5 stations in the spring, and 6 stations in the summer and basin in the spring and summer seasons. The mean annual rainfall of 7 stations exhibited a well linear trend. The results showed that a significant decreasing trend was observed in the Kohdasht, Khorramabad-Chamanjir, Kashkan-Poldokhtar, and Sorkhab-Keshvar (outside basin) stations. The UF(k) and UB(k) curves in all stations had intersections which indicated that the rainfall has seen an abrupt. The analysis of sudden changes in rainfall is a suitable guide for water resources management, flood control and drought investigation in Kashkan-Poldokhtar basin.