ارزیابی نیمرخ سطح آب در سرریز جانبی نیمه بیضوی

فصلنامه علمی مهندسی منابع آب

مقاله 3، دوره 6، شماره 16، فروردین و اردیبهشت 1392، صفحه 25-36   

نویسندگان

مهسا جهادی^{* 1}؛ روح الله فتاحی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد سازه هاس آبی، دانشگاه شهر کرد

²استادیار گروه آب، دانشگاه شهرکرد

تاریخ دریافت: 25 شهریور 1392،  تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1392 

چکیده

سرریز کناری سازه‌ای است با جریان آزاد، که در کناره‌ی نهر و به موازات آن تعبیه شده، و هنگامی که ارتفاع آب بالاتر از تاج سرریز است، اجازه می‌دهد بخشی از آب از روی آن بگذرد. این سازه بر عمق و سرعت جریان تأثیر می‌گذارد. با آگاهی از این آثار، می‌توان تدابیر لازم را در طراحی هیدرولیکی آن و نهرهای مربوطه در نظر گرفت. لذا، در این پژوهش مطالعات آزمایشگاهی در مورد 36 سرریز جانبی نیمه بیضوی با مشخصات هندسی متفاوت طی 298 آزمایش در شرایط جریان زیر بحرانی در نهر اصلی در محدوده‌ی بده‌ی 10 تا 70 لیتر بر ثانیه انجام گردید. همچنین، به بررسی و تفسیر نیمرخ سطح آب در سرریز جانبی ساده و کنگره‌ای نیمه بیضوی با استفاده از نیمرخ سرعت پرداخته شد، و اثر افزایش بده در نهر اصلی، ارتفاع، طول و انحنای سرریز بر نیمرخ سطح آب بررسی گردید. نهایتاً، نتایج حاصل از اندازه‌گیری نیمرخ سطح آب در سرریزهای ساده و کنگره‌ای نیمه بیضوی با نیمرخ سطح آب محاسبه شده با کاربرد روش رانج کوتای مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که با افزایش ارتفاع و طول سرریز، و کاهش بده، دقت این روش بیشتر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

نیمرخ سطح آب؛ سرریز جانبی؛ کنگره‌ای نیمه بیضوی؛ رانج کوتای

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Water Surface Profile over Semi Elliptical Side Weir

نویسندگان [English]

M. Jahadi¹؛ R. Fattahi²

چکیده [English]

A side weir is a hydraulic structure with free flow, which is installed at one side and parallel to an open channel. It allows the water to overflow when the surface of the water in the channel rises above the weir crest. This structure affects the depth and the flow rate in the channel. Awareness regarding the effect of this structure on the depth of water and flow rates can affect decision making for the proper hydraulic design of the channel and its side weir. In this research, 36 semi elliptical side weirs were tested in 298 settings, varying in an experimental main channel geometrical characteristics, and subcritical conditions. The range of discharge was varied from 10 to 70 lit/s. The water surface profiles over semi elliptical and rectangular side weirs were investigated and interpreted through velocity profiles. Additionally, the effects of increasing the discharge in the main channel, and varying the height, length and curvature of weir on the water surface profile were examined for this type of weir were studied. Moreover, the result of experimental water surface profiles were compared with the water surface profiles calculated by the Runge-Kutta method over rectangular and semi elliptical side weirs. The results indicated that the accuracy of this method was increased by raising the height and length of the weir, and the reducing the discharge.

کلیدواژه‌ها [English]

Water surface profile, side weir, semi elliptical labyrinth, Runge-Kutta method

مراجع

1 .ابریشمی، ج.، و م. حسینی. 1386 .هیدرولیک نهر های باز

(چاپ شانزدهم). دانشگاه امام رضا(ع) - مشـهد، موسسـه

چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

2 .ایزدی نیا، ا.، م .حیدرپور و ع.ا. اسماعیلی. 1387 .بررسـی

الگوی جریان روی سرریزهای جانبی تاج دایره ای. علوم و

فنون کشاورزی و منابع طبیعـی. شـماره 46) ب) : 815-

 .826

36 ارزیابی نیمرخ سطح آب در سرریز جانبی نیمه بیضوی

3 .ایــزدی نیــا، ا.1387 .بررســی ویژگیهــای هیــدرولیکی

سرریزهای جانبی تـاج دایـره ای. پایـان نامـه کارشناسـی

ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

4 .پازوش، ه. 1385 .مکانیک سیالات و هیدرولیک مهندسـی

(چاپ اول). موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

5. De- Marchi, G.1934. Essay on the

performance of lateral weirs. Energia

Eletterica 11:849-860.

6. El-Khashab, A.M.M. 1975. Hydraulics of

flow over side weirs. Ph.D. :

University of Southampton, England.

7. Emiroglu, M.E, N. Kaya, and H.

Agaccioglu. 2010. Discharge capacity of

labyrinth side-weir located on a straight

channel. J. Irrig. Drain. Div. ASCE.

136:37-46.

8. Emiroglu, M.E, N. Kaya, and H.

Agaccioglu. 2011. Discharge capacity of

rectangular side-weir in a straight open

channel. Flow Measurement and

Instrument 22:319-330

9. Subramanya, K., and S.C. Awasthy.1972.

Spatially varied flow over side weirs. J.

Hydraul. Div. ASCE 98:1-10.